Związki jazzu z literaturą i sztuką.

Jak wiadomo nikt z nas nie żyje w próżni,podlegamy cały czas wpływom otoczenia,innych ludzi.Dotyczy to również artystów,w tym muzyków.Także jazzowych.Słuchają oni innych muzyków,czytają literaturę,oglądają sztukę.I czy chcą tego czy też nie ulegają wpływom czy też fascynacjom .Oczywiście zjawisko to działa również w drugą stronę.Tak więc chodzi mi o wzajemne relacje pomiędzy muzykami i muzyką jazzową a innymi dziedzinami kultury.Zwłaszcza literatury i sztuki.Spróbujmy przypomnieć sobie te najbardziej spektakularne przykłady czy najbardziej charakterystyczne.Ciekawe ile z tego tematu uda nam się wyciągnąć.

Na dobry początek podam kilka przykładów.Z naszego,polskiego podwórka to np. powieść Tyrmanda "Zły",którą dopiero niedawno przeczytałem.Jest tam sporo jazzu granego w knajpach powojennej Warszawy.A z drugiej strony płyta Włodka Pawlika inspirowana Anhellim Julka Słowackiego.

Przykłady ze świata to np. pisarstwo amerykańskiego pisarza J. Dos Passosa ,jego trylogia" USA" czy powieść "Manhattan Transfer".Fascynowałem się tą literaturą lata temu a jest tam w tle sporo muzyki epoki swingu.A tytuł powieści "Manhattan..." stał się nazwą jazzowego zespołu wokalnego.Inny przykład to wspaniała płyta S.Nabatova "Mistrz i Małgorzata" zainspirowana powieścią Bułhakowa.

To może na początek tyle.

Można by jeszcze wspomnieć o Milesie,który przecież nie tylko interesował się malarstwem współczesnym ale sam malował.

Albo William Parker,to przecież również poeta.

A np. "partytury" ( umieszczone na okładkach płyt) Antosia Braxtona.To przykład sztuki współczesnej.

Tomasz i Wisława, czyli słynny polski romans jazzu z poezją.

Pozostając przy Tomaszu "Matka Joanna od Aniołów",płyta inspirowana opowiadaniem Iwaszkiewicza i filmem Kawalerowicza.

To może coś z malarstwa?Polski kubista Tadeusz Makowski obraz "Jazz " z 1929r.

Murakami inspiruje się jazzem. Przypomniał mi się Jack Kerouac w drodze" Bitnicy itd

Ponoć jedną z inspiracji do powstania Giant Steps była gra w klasy Cortazara..

Może Jazz i fizyka?

Znamiennym przykładem będzie też Jakcson Pollock i jego słynny 'White Light' symbolizujący 'Kolektywną improwizację' Ornette Colemana. Dodałbym też Jean Michel Basquiata - z wielkim honorem Basquiat traktował jazz w swoich pracach, a szczególnie Charlie Parkera i Milesa Davisa.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, "Dancing. Karnet balowy", 1927.

A w nim "Krzyk jazzbandu":

mówisz że jazzband jest dziki

że płacze jak wicher w kominie

i że cię przeraża

 to minie

nuty życia czyż nie są dzikie

życie jest zamętem i krzykiem

przecież przyszliśmy na świat wśród takiej muzyki

Przy okazji polecam książkę K. Karpińskiego o podebranym M. P-J właśnie ("Krzyk jazzbandu") tytule.

Boris Vian - "Piana złudzeń"

"...istnieją tylko dwie rzeczy: miłość we wszystkich odmianach, z ładnymi dziewczynami, oraz muzyka Nowego Orleanu albo muzyka Duke'a Ellingtona..."

To z przedmowy, później jeszcze kilkukrotnie Ellington gra w tle.

Włodek Pawlik, nie tylko "Anhelli", w "Strunach na Ziemi" (2011) też poezja, tym razem Jarosława Iwaszkiewicza, tym razem zaśpiewana.

Śpiewają Lora Szafran i Marek Bałata, recytuje Robert Więckiewicz.

Mam poczucie, że płyta mało znana a jest bardzo, bardzo klimatyczna i wciągająca, warta bliższej "znajomości".

Przypomniał mi się udział w jazzie amerykańskiego poety, pisarza, aktywisty Amiri Baraka - między innymi z Archie Sheppem...

iro III

Skoro wywołałeś Pawlika to ja dorzucę przepiękną płytę "Wieczorem" inspirowaną poezją Józefa Czechowicza.Oprócz Włodka mamy tu P.Pańtę,C.Konrada a śpiewa m.in. D.Miśkiewicz i K.Badach.Widziałem ten projekt na żywo w lubelskim Teatrze Starym i to było coś !

Płytka New York Art Quartet '35th Reunion' z DIW Records robi robotę w wątku jak należy - kupiłem ją dosłownie kilka dni temu. Aktywista Amiri Baraka jak zwykle mówi, wykrzykuje i jak zwykle jest niezadowolony... ale nagranie jest genialne!

To jeszcze przywołam pana Tomasza i jego płytę "Dark eyes ".Inspiracją był obraz "Ciemne oczy" Marthy Hirsch pędzla Oskara Kokoschki z nowojorskiej MoMy.

The Reform Art Unit - For John Coltrane And Pablo Picasso".