Pozycjonowanie kolumn - moje doświadczenia z REW, CARA i trochę teorii

nirvana · 13 Maja 2016

Z racji że ostatnio mocno walczyłem z pozycjonowaniem kolumn, mam też dosyć trudne (niewielkie i nieregularne pomieszczenie), chciałbym się podzielić moimi doświadczeniami z pozycjonowania.

Bardzo polecam zakup mikrofonu UMIK-1 (75 baksów + VAT), do tego jest darmowy soft REW. To jest właściwie niezbędne żeby zrobić pomiar i sprawdzić w których częstotliwościach występują problemy (piki/dołki) i rozkład pogłosu. W kwestii pozycjonowania, zabawa tym softem pozwala zrozumieć jakie zmiany w ustawieniu wpływają na jakie aspekty dźwięku (choć to raczej żmudna i trudna zabawa). Jeżeli nie chcesz kupować mikrofonu, to minimum to policzyć mody rezonansowe pomieszczenia (są kalkulatory) i to brać jako punkt wyjścia. Jeżeli masz analizator widma w uszach, to nic nie kupuj ani nie licz.

Polecam też soft CARA CAD - chociaż z pewnością są lepsze, ten jest w miarę przystępny. Upierdliwe jest rysowanie pomieszczenia i gratów, nie jest to idealne rozwiązanie, ale niestety REW nie oferuje jakieś łatwej możliwości porównania odchyleń liczbowo (tylko na oko - wykresy). Pewnie jest do tego lepszy soft (Acourate?) ale nie sprawdzałem.

Generalnie ustawienie wpływa na kilka aspektów:

- bas (to akurat może być bardzo trudne lub niemożliwe do poprawy ustawieniem)

- liniowość odpowiedzi w częstotliwości (powiedzmy od 100hz w górę)

- "scena" - tutaj kluczowa jest po prostu równa odległość głośników od słuchacza (i dobrze zagracony pokój, ale jednak skupiamy się na razie na ustawieniach kolumn)

Bas - jeśli chodzi o bas to krytyczna jest pozycja w której siedzimy, tutaj można dosyć ławo sprawdzić REW gdzie jest najkorzystniej - ustawiamy sobie generator na częstotliwość najniższego rezonansu (fali stojącej) i z mikrofonem łazimy i sprawdzamy gdzie u nas ta fala ma zerową amplitudę. Generalnie należy unikać siedzenia pod samą ścianą, i 25% i 50% długości fali od tylnej ściany. Ustalenie tej pozycji to pierwszy krok i punkt wyjścia do dalszych ustawień. Zasadniczo od razu chciałbym obalić pewien mit - chodzi o wpływ odsunięcia kolumn od ściany na bas. Trochę jest w tym prawdy, ale trzeba mieć na uwadze o jakim basie mówimy. Jest ogromna różnica gdy chcemy walczyć z basem 40hz a powiedzmy 80hz. Zawsze trzeba sobie przeliczyć problematyczna częstotliwość na 1/4 długości fali. Przykładowo u mnie to 39Hz - 1/4 fali to 218cm. O tyle należałoby odsunąć głośnik od ścian, aby "kasować" tę falę za pomocą fali odbitej od tylnych ścian. U mnie absolutnie niewykonalne - u mnie walka z basem 40hz to tylko DSP lub pułapki basowe. Ja mam zakres ruchu powiedzmy do 1m od ścian. I teraz uwaga - w tym zakresie już praktycznie nie ma żadnego znaczenia dla tej fali czy ustawimy kolumnę 1m czy 10cm od ściany. Ale jak wzbudza się załóżmy 80hz, to w okolicy 110cm od ściany jest już właśnie pole do poprawy. Należy pamiętać że zawsze odbicie od ściany powoduje kasowanie fali o 4x większej długości - stąd się najczęściej biorą ostre dołki na wykresach - im bliżej ściany postawimy, tym na wyższej częstotliwości pojawi się dołek. Jeżeli chcemy wzmocnić daną częstotliwość, to ustawiamy głośnik w 1/2 długości fali od ściany.

Liniowość - generalnie - im mniejsze ruchy kolumną, tym wpływamy na wyższą częstotliwość. Niskie (poniżej 200hz) są nie do zlokalizowania przez ucho, "scenę" tworzą wysokie i precyzyjne ustawienie kolumn w fazie (tak aby fala docierała do nas jednocześnie z obu głośników) - tutaj są ważne już pojedyncze centymetry. Jak sprawdzić liniowość? Oto jest pytanie - na ucho raczej niemożliwe - słuch zbyt szybko adaptuje się do zmian i im dłużej słuchamy jednego ustawienia tym bardziej naturalne się wydaje. Pozostaje soft. REW - pokazuje krzywą, ale dosyć trudno "na oko" ocenić odchylenia. Można zrobić eksport i dalej bawić się w excelu, ale taka zabawa zajęłaby chyba dziesiątki godzin. Podejrzewam istnienie lepszego (i pewnie drogiego) softu. Można też użyć CARA CAD - to też jest pracochłonne, trzeba znać dokładne parametry głośników, jest sporo zabawy z "rysowaniem", ale ma bardzo fajnie działający optymalizator ustawienia kolumn (określamy sobie obszar w którym program może "przesuwać" kolumny).

Scena - tutaj jak wspomniałem, kluczowa jest idealnie równa odległość kolumn od głowy. Dobrze do tego celu nadaje się laserowa miarka :) Ważne jest skręcenie kolumn - tutaj polecam tweetery dokładnie na uszy ewentualnie minimalnie odchylone na zewnątrz - tak żeby punkt zbieżności był mniej więcej 30-40 cm za nami.

**stempur** · 13 Maja 2016

Fajny wpis!

polraven · 13 Maja 2016

Ważne jest skręcenie kolumn - tutaj polecam tweetery dokładnie na uszy...

u mnie nie sprawdza się dokładnie na uszy :) za duzo mam wysokich wówczas a scena wcale nie jest precyzyjniejsza :) w większosci przypadków ustawiam wysokotonowe daleko od uszu :)

Szymon1 · 13 Maja 2016

Pozycjonowanie kolumn względem słuchacza nie jest rzeczą uniwersalną. Jedne zestawy preferują bardzo mocne dogięcie a inne wręcz przeciwnie, ustawienie na wprost. Tej części wpisu nie można traktować uniwersalnie. Napisz jakie zestawy posiadasz to będzie konkretna porada w tym wybranym pomieszczeniu.

nirvana · 13 Maja 2016

u mnie nie sprawdza się dokładnie na uszy :) za duzo mam wysokich wówczas a scena wcale nie jest precyzyjniejsza :) w większosci przypadków ustawiam wysokotonowe daleko od uszu :)

To może dać dobry efekt jak tweetery są zbyt ostre - one są bardzo kierunkowe więc odchylenie 5-10 stopni to już duży spadek natężenia dźwięku - wtedy dźwięk jest mniej świdrujący ale kosztem tego że zaczynasz słuchać wysokich bardziej z kolejnych odbić niż z pierwszej fali. Ja jestem zakochany w tweeterach Esoter2 Dynaudio (moim zdaniem najmocniejsza strona tych kolumn) i one najlepiej u mnie sprawdzają się skierowane na uszy.

chipendal · 13 Maja 2016

u mnie nie sprawdza się dokładnie na uszy :) za duzo mam wysokich wówczas a scena wcale nie jest precyzyjniejsza :) w większosci przypadków ustawiam wysokotonowe daleko od uszu :)

Twoja wypowiedz jest nijaka wobec braku okreslenia rozmiarow Twojego pokoju!

polraven · 13 Maja 2016

Twoja wypowiedz jest nijaka wobec braku okreslenia rozmiarow Twojego pokoju!

Hmm.. Może nie nijaka a jedynie mało sprecyzowana :) ( dla niewprawnego "ucha" ) :))

13 Maja 2016

U mnie najlepsze jest mniej więcej takie ustawienie jak opisał Nirvana. Osie tweeterów nakierowane są na uszy czyli przecinają się jakieś 20cm za tyłem głowy. Mam dość spory kąt dogięcia kolumn do środka, rzędu 22-23 stopnie. Musiałbym to dokładnie pomierzyć. Optymalne ustawienie znalazł Piotr111111, za co mu serdecznie z tego miejsca dziękuję.

noel1904 · 14 Maja 2016

Co do idealnej odległości kolumn od głowy , mam pytanie , czy zdaniem kolegów zasada pozycjonowanie głośników metodą Audio Physic ma zastosowanie w takim przypadku ?

Zacytuję artykuł: ,, ...Instrukcja postępowania w przypadku metody "na słuch" jest bardzo prosta. Kiedy znajdzie się właściwe, przybliżone ustawienie zestawów głośnikowych, należy wysłuchać monofonicznego przykładu muzycznego o szerokim pasmie, z zamierzonej pozycji odsłuchowej. Gdy obraz pozorny muzyki jest przesunięty bardziej w jedną stronę na wszystkich częstotliwościach, zestaw głośnikowy znajdujący się po tej stronie należy odsunąć dalej. Trzeba zwiększać odległość małymi przyrostami, do momentu, kiedy główna część muzyki postrzegana będzie ze środka. Gdy wysokie częstotliwości są bardziej zauważane z jednej strony, kolumna stojąca po tej stronie powinna być skręcona na zewnątrz lub kolumnę z drugiej strony należy skręcić do wewnątrz, także przy pomocy małych kroków. Opisane wyżej dwie procedury dostrojenia ustawienia należy powtarzać do momentu osiągnięcia stabilnego obrazu przy wszystkich częstotliwościach..."

nirvana · 14 Maja 2016

Co do idealnej odległości kolumn od głowy , mam pytanie , czy zdaniem kolegów zasada pozycjonowanie głośników metodą Audio Physic ma zastosowanie w takim przypadku ?

Zacytuję artykuł: ,, ...Instrukcja postępowania w przypadku metody "na słuch" jest bardzo prosta. Kiedy znajdzie się właściwe, przybliżone ustawienie zestawów głośnikowych, należy wysłuchać monofonicznego przykładu muzycznego o szerokim pasmie, z zamierzonej pozycji odsłuchowej. Gdy obraz pozorny muzyki jest przesunięty bardziej w jedną stronę na wszystkich częstotliwościach, zestaw głośnikowy znajdujący się po tej stronie należy odsunąć dalej. Trzeba zwiększać odległość małymi przyrostami, do momentu, kiedy główna część muzyki postrzegana będzie ze środka. Gdy wysokie częstotliwości są bardziej zauważane z jednej strony, kolumna stojąca po tej stronie powinna być skręcona na zewnątrz lub kolumnę z drugiej strony należy skręcić do wewnątrz, także przy pomocy małych kroków. Opisane wyżej dwie procedury dostrojenia ustawienia należy powtarzać do momentu osiągnięcia stabilnego obrazu przy wszystkich częstotliwościach..."

Sprytna metoda z tym sygnałem mono. Muszę spróbować, to na pewno jest poprawne jeśli chodzi o przesunięcia sceny, ale nie uwzględnia korekty charakterystyki częstotliwościowej. Ciężko złapać dwie sroki za ogon jednocześnie, zwłaszcza że liniowość jest dużo trudniejsza do oceny "na ucho" niż obraz sceny (ucho bardzo szybko adaptuje się do zmian). U mnie (nawet mimo asymetrii w pokoju!!!) zarówno DSP, CARA i odsłuch wykazały jednoznacznie że kolumny powinny w tej samej odległości od słuchacza. Wg. moich doświadczeń do ustawień należy podchodzić od bardzo dużych zmian (<100hz, scena zupełnie nieistotna), poprzez średnie (100-500hz - w tym zakresie też lokalizacja dźwięku jest jeszcze niemożliwa, tutaj w gre wchodzą ruchy 80-15 cm), potem jak już mamy spokój z basem i średnim pasmem dopiero zabieramy się za wysokie i scenę. Myślę że dla końcowego efektu ta charakterystyka linowa w zasadzie nie jest aż tak istotna jak zminimalizowanie problemów w niskich częstotliwościach (bardzo trudne) i wypozycjonowanie sceny (względnie łatwe). Żeby złapać te wszystkie czynniki na raz to prawdę mówiąc nie wierzę że da się na "słuch" i raczej trzeba posłużyć się jakimś softem, potem już można się bawić w zakresie 5cm ze sceną (przy takiej drobnej zabawie już nie popsujemy liniowości)

teskoł · 14 Maja 2016

a jak już wszystko mamy dokładnie poustawiane, to zapuszczamy "Lord of the wind" Kitaro. Jak dzwoneczki śmigają wokół głowy (czyli z tyłu też), to jest OK :)

polraven · 14 Maja 2016

Jak dzwoneczki śmigają wokół głowy (czyli z tyłu też

tu mam problem :( bowiem nie kazdy chce mi wierzyć ,iz grają tylko dwa głosniki -zazwyczaj większość ludzi wstaje z miejsca odsłuchowego i rozgląda się w poszukiwaniu ukrytych głośników :)) pewne osoby do dziś mi nie wierzą :-/

Jacchusia · 16 Maja 2016