Parowanie, dobieranie lamp. Po co?

[jurher]

To nie jest prowokacja ale mam konkretną wątpliwość po co dobiera się lampy. Praktyczny przykład z zycia: kupujemy dobraną kwartę. Płacimy kilka stówek lub ponad tysiąc. Pada jedna lampa, bo przecież nie wszystkie. I co? Wyrzucamy 3 i kupujemy kolejna czwórkę? Bez sensu. Wysyłamy nasze 3 by sklep dobrał czwarta? Nie słyszałem by ktokolwiek tak robił. Pewnie kupujemy jedna lampę i gramy dalej. 

Ja miałem jedna kwadre Mullardow we wzmacniaczu i druga w szufladzie. Po 1,5 roku padla jedna z lamp, no to pomny pouczeń forumowych wymieniłem cała czwórkę z zapasów. I co? Jedna rozświetliła się jak żarówka 40W, a z głośników słychać było szum. 8 tak zostałem z dwiema dopasowanymi trójkami. Wstawiłem czwarta lampę, ustawiłem BIAS i gra. 

Na pewno nie wydam kolejnej kasy na kolejną czwórkę, bo po co? Będę zbierał resztki z kwadr co nie padły? 

Więc jaki jest sens dobierania lamp skoro i tak padają pojedyncze sztuki? 

[fafarskid]

Tak to już jest z lampami czy winylami, że trzeba to lubić i czasem przy nich się pochylić. Nawet jeżeli jest dobrana kwadra to po 300 godzinach wypada znów sprawdzić czy ta kwadra wciąż jest dobrana. Pewnie auto bias jest przyjaznym rozwiązaniem dla użytkownika.

Dobrana kwadra powinna być pomierzona, ale też powinny być to lampy z tej samej linii produkcyjnej i podobnego rocznika.

[jurher]

Zawsze we mnie w takiej sytuacji pojawia się pytanue: a jak nie, to co się stanie? Jakby tak dla funu wstawić 4xEL34 każda inna (mullard, tungsol, eharmonix i shuguangi) I tak będzie grać. Ustawi się ręcznie BIAS. W czym będzie problem dla średniego zjadacza chleba? 

. 

[fafarskid]

Oczywiście nic złego się nie stanie. Z tym że każda kolumna może grać nieco inaczej, np. różnymi barwami, różnym basem. No i stereofonia może być mniej naturalna. W zależności od systemu może to być mniej lub bardziej możliwe do usłyszenia.

Na czym komu zależy i co się komu podoba. Można tak robić kwadrę, że każda będzie z innej parafii.

[ampman]

Sztywny bias z możliwością regulacji, to jest przyczyną... klient ustawi sobie go pod siebie (ma on wpływ na brzmienie) i tak pozostawi na enty czas a lampy się zużywają. Bez korekty co miesiąc lampa jest żyłowana i dochodzi do awarii jednej, czasem dwóch jak pierwsza pociągnie drugą we wzmacniaczu PP. Dlatego im mniej ingerencji w bias, tym lepiej. Dlatego auto bias może daje mniej fajerwerków, ale wzmacniacz gra dużo dłużej.

[jurher]

Jaka różnica między auto a manual? Czy auto nie powinien trzymać prądu na zadanym poziome ale bez możliwości regulowania go? 

[ampman]

Auto jak sama nazwa wskazuje dostosowuje bias na bieżąco do stopnia zużycia lampy a manual można sobie go regulować do woli skrajnie nie bacząc na zużycie lampy - użytkownik nie wie jaki realny prąd potrafi wytrzymać lampa na pewnym etapie jej przepracowania.  I tu robi się problem, bo czy "sztywny" bias bez możliwości regulacji, czy z regulacją powoduje szybsze zużycie lamp mocy i awarie z powodu jak wyżej.

[Łukasz_62438]

Ja także polecam kupować lampy z usługą ich dobierania w pary / kwadry. Chociażby po to, aby sprzedawca przed wysłaniem towaru uruchomił i sprawdził, czy lampy - leżące niekiedy kilka, kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat na półce - wciąż są sprawne i działają. Oczywiście, od jakości i uczciwości samego sprzedawcy zależy, co on tam uważa za "parowanie", ale ufam, że przynajmniej uruchomi lampy na jakiś czas i nie wyśle uszkodzonej.

Dodam jeszcze, że idealne dopasowanie pary lamp jest szczególnie istotne w inwerterach we wzmacniaczach push-pull.

Edytowane 15 Maja 2022 przez Łukasz_62438

[Roman_66094]

Lampy dobierało się dawniej w czasach ich świetności, dobiera się także teraz. Lampy miewają duże rozrzuty parametrów, nawet jeśli pochodzą z tej samej partii produkcyjnej. Zakładając do wzmacniacza przeciwsobnego dwie lampy o skrajnie rożnych parametrach. Będą dość spore zniekształcenia w pomiarach, bez problemy do wychwycenia. I tak jak prąd anodowy możemy sobie jeszcze wyregulować to nachylenia charakterystyki już nie wyregulujemy. 

Choć faktem jest że niektórzy popadają w przesadę i krzywią nosem na kilkuprocentowe różnice w parametrach lamp. Ale nawet najdokładniej dobrane lampy po jakimś czasie pracy rozjadą się nieco. Także nie ma co popadać w przesadę. Gorzej jeśli ktoś założy lampy tak jak lecą, bez pomiarów np. EL34 i okaże się że jedna ma 70mA a druga 110mA, przy tym nachylenie np.9 i 11,5 mA/V. To taka para nie będzie dobrze ze sobą współpracować. Pomiary wzmacniacza wykażą większe zniekształcenia. A jeśli nie będzie regulacji biasu we wzmacniaczu, to ta mocniejsza będzie przeciążona i padnie dużo szybciej, od tej z niższym prądem anodowym. 

W przypadku braku regulacji biasu, lepiej zakładać lampy, których różnice prądów anodowych nie przekraczają 5% Inaczej będzie spore podmagnesowanie rdzenia transformatora głośnikowego. Transformatory na kształtkach EI jakoś sobie z tym poradzą. Ale w przypadku toroidów będzie to problem i duże zniekształcenia w zakresie niskich częstotliwości. 

W przypadku regulacji biasu we wzmacniaczu, 10-15% różnicy prądów anodowych a nawet więcej nie będzie problemu. Jeśli tylko nachylenie lamp będzie zbliżone, mogą bez problemu pracować po ustawieniu takiego samego biasu. 

W miarę dobrze dobrane lampy we wzmacniaczu, to gwarancja prawidłowej długiej pracy i niskich zniekształceń.

Źle dobrane lampy, to tak jakbyśmy założyli w samochodzie wąskie koło dojazdowe. Jechał będzie ale jego właściwości jezdne nie będą optymalne. A zakładanie mieszanie ze sobą różnych lamp w stopniu mocy PP, to też kiepski pomysł. To tak jakbyśmy założyli w samochodzie na jednej osi, opony różnych producentów z różnym bieżnikiem. Też będzie jechał, ale nie będzie tak, jak być powinno.