Działająca od blisko pół wieku Marka Harbeth przez lata ugruntowała swoją pozycję na rynku i jest jednym z synonimów brytyjskiego audio. Ich linia monitorów mających rodowód BBC Research & Development pod wieloma względami jest wierna pierwotnym założeniom, ale jednocześnie nie pozostaje w stagnacji, udoskonalając swoje głośniki o najnowsze osiągnięcia w dziedzinie badań nad dźwiękiem. Postacią, kojarzącą się z marką Harbeth jest Alan Shaw, który od 1986 roku dowodzi firmą i jest głównym odpowiedzialnym za obecne brzmienie. Cała historia zaczęła się jednak od Dudleya Harwooda i podległych mu inżynierów, którzy na początku lat 70 rozpoczęli zakrojone na ogromną skalę badania. Ich owocem było stworzenie monitorów o maksymalnie liniowej charakterystyce, które na długie lata zadomowiły się w studiach nagrań BBC. Oferta Harbeth to obecnie pięć różniących się od siebie budową oraz gabarytem monitorów umożliwiających dopasowanie się do dowolnej wielkości pomieszczenia. 

Dziś mam przyjemność przetestować najnowszą inkarnację kultowego monitora SHL5. Na pierwszy rzut oka nie różni się on od poprzednika a nawet jest łudząco podobny do swojego protoplasty – modelu HL-Monitor Mk1 z 1977. Zmiany i ewolucja poszczególnych modeli Harbeth postępowały małymi krokami i polegały głównie na dopracowywaniu i ulepszaniu produktu, w oparciu nowe rozwiązania techniczne. Tak było m.in. w przypadku materiału membrany, czyli słynnego RADIAL2. 

RADIAL2 to najważniejsza technologa współczesnego Harbeth’a, która daje tej firmie nie tylko unikalny dźwięk, ale przede wszystkim tworzy nieosiągalne dla konkurencji przewagę. Warto podkreślić, że RADIAL był początkiem tego kierunku a RADIAL2 to konsekwencja tej drogi. Stworzenie tego przetwornika było związane z niespotykanym pod względem nakładów finansowych programem rozwojowym, w który zaangażowany był nie tylko rząd UK, ale też wiele ośrodków akademickich. Przetwornik ten jest ściśle strzeżoną tajemnicą, na którą Harbeth ma wyłączność. Ośmiocalowy driver RADIAL2 to serce i najważniejsza cecha tych kolumn. Przewagą Harbetha jest opatentowanie i wyłączność tego przetwornika, gdyż konkurencja nie mając do niego dostępu próbuje osiągnąć zbliżony efekt w oparciu o OEM, lub chińskie mniej lub bardziej udolne kopie. 

Zacznijmy jednak od początku. SHL5plus XD to sporej wielkości monitor. Jego kubatura odpowiada objętości średniej wielkości kolumny podłogowej (wymiary 635 x 322 x 300 mm) co predestynuje je do użycia w pomieszczeniach 20m2 - 35m2. 

Przetestowałem je w pomieszczeniu 18m2 oraz 40m2. W obu przypadkach kolumna wpasowywała się swoją wielkością, chociaż uśredniona wartość około 25-30 metrów kwadratowych wydaje się optymalną. Do większych przestrzeni polecałbym się zainteresować flagowymi „czterdziestkami”. W 18m2 SHL5plus XD wprawdzie dobrze radzi sobie z „gabarytem dźwięku” jednak poprawne ustawienie tych nie małych kolumn, z zachowaniem sensownej odległości do ścian sprawi, że pokój może nie być w pełni funkcjonalny, no chyba że został przygotowany specjalnie pod odsłuchy. 

Budowa kolumny opiera się o dwie pryncypialne zasady, z którymi Harbeth kojarzony jest od początku swego istnienia, czyli rozwiązanie pasożytniczych drgań obudowy, nie poprzez stłumienia i wygaszenia, lecz ich „poskromienie” i wykorzystanie tego jak obudowa „gra”. Działa to na podobnej zasadzie jak pudło rezonansowe. Druga, żelazna zasada, to zszycie i zestrojenie zwrotnicy, w oparciu o jak najdokładniejsze pomiary i symulacje, z pominięciem „ucha” strojącego głośniki, jako czynnika obarczonego zbyt dużym błędem i niepewnością. 

Obie te zasady się ze sobą łączą. Zestrojenie drgań obudowy wydaje się zadaniem daleko wykraczającym poza intuicję i percepcję ludzkiego słuchu, a jeśli dodamy do tego jeszcze kolejny czynnik jakimi jest połączenie z sobą trzech głośników, zdajemy sobie sprawę, że „na ucho” tego zrobić się po prostu nie da. Jeśli wierzyć słowom Alana Shawa, to zestrojenie kolumny można wykonać siedząc na drugim końcu globu, popijając drinka na plaży – pod warunkiem, że dysponujemy odpowiedniej klasy pomiarami i programami analitycznymi.

By jednak zachować równowagę tej metody, gotowy projekt jest odsłuchiwany przez Alana i porównywany z nagraniami głosu Jego dzieci, wnuków i bliskich. Dzięki temu, wsłuchując się w to jak wybrzmiewa reprodukcja ich głosów kontynuuje prace, dopóki nie osiągnie efektu najbliższego prawdzie. 

Dzięki temu Harbeth SHL5plus XD to jedne z najbardziej żywych, ludzkich i naturalnie grających głośników z jakimi się spotkałem. Są tak muzykalne i przyjemne w odbiorze, że momentalnie zapominamy, że gra sprzęt i od razu koncentrujemy się na muzyce. Nie mam na myśli tego, że są najbardziej wierne czy neutralne, bo wyraźnie da się wyczuć ich charakter, ale mają w sobie coś takiego, co odwraca naszą uwagę od samego technicznego aspektu odtwarzanej muzyki. Owszem sprzęt potrafi wiele wnieść, ale słuchając Harbethów, w ogóle przestajemy o tym myśleć. Mniej interesuje nas to czy trzeba zmienić kabel, czy nie jest zbyt jasno czy zbyt ostro. Te rzeczy przestają mieć takie mocne znaczenie, schodzą na drugi plan i nie przeszkadzają w słuchaniu muzyki. 

Naturalnie, w źle skomponowanym systemie możemy wyłapać, że pewnych zakresów pasma jest zbyt dużo lub że czegoś brakuje, ale nawet pojawienie się tych elementów nie odbiera  przyjemności ze słuchania. To sprawia, że co do zasady, kolumny te nie są trudne do napędzenia i dość łatwo dobrać do nich resztę zestawu stereo. W zależności od naszych preferencji łatwo stworzymy konfigurację o określonej charakterystyce, barwie, szybkości czy detaliczności, a ogólną przyjemność słuchania muzyki, tak zwaną muzykalność dostajemy w pakiecie z kolumnami. Jeśli tylko nie popełnimy karygodnych błędów możemy stworzyć system w pełni dopasowany do naszych preferencji, którego siłą będzie niemęczące, naturalne, niesłychanie angażujące, referencyjne brzmienie. 

Referencja w rozumieniu dojścia do granicy, kiedy system nie wymaga już żadnych zmian i daje nam pełnię radości z odsłuchu. Widać to wyraźnie, gdy przyjrzymy się środowisku słuchaczy kolumn Harbeth. Zauważymy jak wielu z nich, latami trzyma się tej marki, bez żadnej potrzeby zmian. 

Ciężko jakoś szczególnie oceniać dźwięk poszczególnych zakresów pasma tej kolumny, gdyż w oderwaniu od siebie tracą sporą część swojej magii. Ewidentnie występuje tu zjawisko synergii, gdzie interakcja pojedynczych składników daje większy efekt, niż ich oddzielne działanie. Słowem, przyczyna ich wysokiej oceny, nie wynika z jakiejś nadzwyczajnej zdolności do reprodukcji wysokich, niskich czy średnich tonów, lecz tego jak to wszystko jest złączone i przystępnie podane słuchaczowi. 

Gdyby jednak spróbować je scharakteryzować, to wysokie tony potrafią równocześnie oddać jedwabistą łagodność instrumentów dętych jak i ich ostrość i wibracje – w zależności od stylu grającego muzyka. Smaczki i przeszkadzajki z tła, słyszalne są zarówno wyraźnie jak i w zawieszeniu w konkretnym miejscu na scenie dźwiękowej, jednak nie kradną uwagi słuchacza, znajdując się w pewnej dyskretnej odległości od głównej treści muzyki. Czasami (zwłaszcza słuchając muzyki elektronicznej) zaskoczy nas niespodziewany dźwięk, oderwany całkiem od reszty pasma i umiejscowiony poza centrum sceny, ale zdarza się to tylko wtedy gdy muzyk lub realizator, wyraźnie tego sobie tego zażyczył. Zakładam, że to właśnie wtedy dochodzi do głosu super-tweeter, który za takie efekty ma odpowiadać. 

Średnica (wiele osób twierdzi, że to najmocniejsza strona każdej kolumny Harbeth) rzeczywiście, a może po prostu: zgodnie z oczekiwaniami - jest świetna. RADIAL 2 gwarantuje pełne zachowanie równowagi i linowości. Naturalnie oddaje barwy wokali, transparentność przy jednoczesnym nasyceniu i łagodnym cieple. Samo założenie konstrukcyjne kolumny do radia było takie, że można godzić się na kompromisy wszędzie, ale nie w paśmie ludzkiego głosu - czyli umownych średnich tonach. Można zrezygnować z ekstremalnych wyników w paśmie wysokim, można pójść na ustępstwa w basie, ale żadnych kompromisów w zakresie średnich tonów. Ludzki głos dominuje w radio i to on ma być najbardziej pieczołowicie potraktowany. 

Bas jest dla mnie największym zaskoczeniem, w nowej odsłonie SHL5. To co wcześniej pisałem o ewentualnych brakach na jakie godzili projektanci Harbetha, dotyczyło głównie basu, który we wcześniejszym modelu cechował się dobrą masą, soczystością i wypełnieniem, jednak zdarzało mu się wzbudzać i nie zawsze był w pełni kontrolowany. To była jedna z tych cech Harbeth, na którą często przymykało się oko. 

Byłem przekonany, że w najnowszej wersji, czyli tej z dopiskiem XD, sytuacja wyglądać będzie podobnie. Wprawdzie wiem, że wprowadzono pewne ulepszenia w elektronice kolumny – użyto lepszych gniazd i elementów zwrotnicy, ale nie zakładałem, że to może przełożyć się w znaczący sposób na projekcję basu. Zresztą nie wiem, czy to zasługa tych ulepszeń, czy może jakiś innych zmian, ale w nowej wersji Harbeth SHL5plus XD, bas prócz wspomnianych chwilę wcześniej zalet z poprzednich modeli, uzyskał również pewność w prowadzeniu i bardzo dobrą kontrolę. W żadnym utworze, ani w żadnym momencie testów nie miałem odczucia, że bas w jakikolwiek sposób niedomaga. To bardzo miłe zaskoczenie dla mnie, bo właśnie ta cecha, chyba najczęściej wymieniania była jako główna bolączka „Herbatników” – jak potocznie te kolumny się nazywa. 

Zarówno na wydajnej prądowo końcówce mocy Electrocompanient jak i na wyraźnie słabszej integrze Accuphase E-280 brzmienie było barwne i nasycone. Wzmacniacze w tym przypadku są jedynie wsparciem dla głośnika, który gotowy jest zaczarować swoim bogactwem i muzykalnością. 

W przypadku monitorów Harbeth bardzo ważną kwestią jest odpowiednia ekspozycja i umiejscowienie. Kluczowym dla brzemienia jest zastosowanie odpowiednich standów głośnikowych z otwartą górną płaszczyzną, które nie będą tłumić drgań wewnętrznych i pozwolą wybrzmieć skrzyni głośnika. Producentem, który tworzy rekomendowane przez Harbeth standy jest niemiecka manufaktura – Ton Traeger link do materiału o standach. 

Rafał Czuk

Sprzęt do testów dostarczył Salon audioplaza.pl z Poznania. 

https://audioplaza.pl/producent/harbeth

https://audioplaza.pl/products/35304-harbeth-shl5plus-xd-rozane-kolumny-podstawkowe-salon-poznan

Jedyny w Wielkopolsce dealer marki Harbethy – salon audioplaza.pl.. Przestrzeń, którą audioplaza.pl przygotowała dla swoich klientów szybko zyskała uznanie i rozgłos wśród rodzimej branży audio. Potwierdzona wykresami i certyfikacją liniowa akustyka pozwala obcować z dźwiękiem zgodnym z zamysłem konstruktorów. SHL5plus XD pokazały tutaj co oznacza wierna rekonstrukcja. Instrumenty i wokale brzmią wiarygodnie i bez zbędnych dodatków. Powstała holografia sprawiła, że głośniki całkowicie znikają w tej przestrzeni i mimo niewielkiej kubatury udało się zbudować bogatą i rozbudowaną scenę. Potwierdziło się, że akustyka jest nie mniej ważna niż odpowiedni dobór wszystkich, poszczególnych elementów systemu stereo. Odpowiednie i profesjonalne jej przygotowanie, tak jak ma to miejsce w poznańskiej audioplazie daje najlepsze możliwości świadomej selekcji i doboru komponentów wg subiektywnych upodobań każdego z nas.

https://www.audioplaza.pl/

https://www.facebook.com/audioplaza.eu

https://www.instagram.com/audioplaza_poznan/