17 stycznia 2004 r. ✝ Zmarł Czesław Niemen (wł. Czesław Juliusz Niemen-Wydrzycki) - wokalista, kompozytor i multiinstrumentalista. Karierę muzyczną zaczynał w zespole Niebiesko-Czarni (1962–1965), następnie był założycielem i członkiem zespołów Akwarele (1966–1969), Grupa Niemen (1971–1973), Niemen Aerolit (1973-1975). Po 1975 roku skupił się na karierze solowej. Urodził się 16 lutego 1939 r.

    Dzisiaj 20. rocznica śmierci Genialnego Artysty. Następcy jak nie było, tak nadal nie ma. Bo taki zapewne rodzi się raz na 100, 200 a może i 300 lat.

    Początki życia Juliusza Wydrzyckiego relatywnie trudne, ale piękne i czyste "moralnie". Przyszedł czas kiedy to młody piekielnie zdolny chłopak, niespaczony "dziadostwem" zaczął smakować zachowania drobnomieszczaństwa i wielkomiejskiego cwaniactwa, kiedy to człowiek człowiekowi wilkiem i dobrze jest wtedy, gdy kolega ma z Ciebie pożytek, ale jeśli już go nie ma, to i kolegi nie ma i obsmarowanym można zostać za plecami. Niemen szybko to zrozumiał i wielokrotnie oszukany, zmanipulowany po latach odciął się od ludzi i zaczął komponować w samotności, w pojedynkę, ale przy pomocy komputerów. Ale zanim to tego doszło, powstało wiele wspaniałych płyt, singli, taktów muzyki teatralnej i filmowej, nie mówiąc już o koncertach, które przez wielu uznawane były za ucztę muzyczną wielkiego kalibru.

    Piosenki Niemena, te znane, lekkie, zwiewne i melodyjne znałem od dzieciństwa, jednak przyszedł kiedyś czas kiedy to ujrzałem w telewizorze teledysk do "Bema Pamięci Żałobny Rapsod". I wtedy coś zaiskrzyło. To był ten moment, od którego zaczęła się moja przygoda z Niemenem. Odkrywałem jego twórczość na nowo. Nie zdawałem sobie sprawy z okresu progresywnego, który najbardziej przypadł mi do gustu. Wróciłem do rozmów ze swoim tatą, który swą młodość spędził w jego rodzinnym Włocławku i widział Niemena kilka razy. Okazało się, że przyjeżdżał on (Niemen, nie ojciec) do swojej dalekiej ciotki, która była sąsiadką kolegi mojego ojca. Robił wtedy wrażenie charyzmą, wyglądem. Dwanaście lat temu zarejestrowałem się na Forum Miłośników Twórczości Niemena i poznałem wspaniałych forumowiczów. Udało mi się napisać wiadomość prywatną do brata stryjecznego Czesława Niemena - p. Romualda Juliusza Wydrzyckiego. Poczatkowo nie był ufny i pytał czy aby na pewno ta wiadomość nie jest sterowana z zewnątrz. Zaprzeczyłem i po krótkiej "inżynierskiej" wymianie zdań pisaliśmy trochę, aż do jego śmierci. Bardzo mądry i ciekawy człowiek. Inżynier budowy okrętów. Poufność korespondencji prywatnej nie pozwala mi pisać czego się dowiedziałem. Jedynie napisać mogę, że wykończyły go ciągłe wyjazdy do Poznania do Sądów na rozprawy, bo brał udział w "batalii" z żoną Czesława Niemena - panią Małgorzatą Niemen. Starał się wydać płytę winylową, to której materiał źródłowy na taśmie magnetofonowej dostał w prezencie (w spadku) od swojego kuzyna Czesława, który powiedział "Remek, prezent dla Ciebie. Zrób z tym co chcesz". I po latach zrobił to, wydał płytę i narobił sobie tylko kłopotów, bo powinien był najpierw poprosić o zgodę panią Małgorzatę. Nie chcę tego tematu rozwijać na łamach mojego bloga.

    Wracając do tematu - uwielbiam Niemena progresywnego, czyli z czasów działalności z muzykami z SBB, czyli Grupy Niemen, oraz bardzo krótkiego okresu Niemen Aerolit, który gwałtownie przerwała niespodziewana śmierć młodego perkusisty Piotra Dziemskiego. Niespodziewana, gdyż miał to być prosty zabieg operacyjny usunięcia wyrostka robaczkowego, jednak na skutek błędu lekarskiego Piotr zmarł. Genialny instrumentalista znający się doskonale na polirytmii i polimetrii, w którym Czesław Niemen pokładał wielkie nadzieje.

    Jest wiele historii, które chciałbym Wam opowiedzieć. Historii świadczących o Mistrzostwie Niemena, jego wręcz całkowitym oddaniu muzyce, uczciwości, walce z przeciwnościami losu.

    Jedna z pierwszych historii opowiedziana przez nieżyjącego już Franciszka Walickiego, który młodego nieznanego jeszcze Czesława zabrał do więzienia kobiet, aby Czesław zaśpiewał i zagrał na gitarze kilka piosenek. Młodziuteńki, z przystrzyżonym krótkim wąsem wtedy jeszcze Czesław Wydrzycki (pseudonim Niemen dopiero klarował się w głowie osób, które go wymyśliły) wszedł do sali wypełnionej kobietami. Na widok artysty "więźniarki" zaczęły rechotać i kpić głównie z jego wyglądu. Wtedy Walicki pomyślał, że to była zła decyzja i będzie katastrofa. Czesław szedł jakby nigdy nic, usiadł na krześle, zaczął grać i śpiewać modne w tamtym czasie "serenady" i inne hiszpańskie śpiewne pioseneczki. Był to początkowy okres twórczości, kiedy to nie miał pomysłu na siebie. Śpiewał to, co było modne i na czasie. W pewnym momencie nastała cisza, ale tylko na kilka chwil, bo okazało się że Wydrzycki wyzwolił jakieś bliżej nieopisane emocje w więzionych kobietach, które zaczęły płakać. Zmiękczył i rozczulił je jak się tylko da. Na koniec otrzymał gromkie brawa i wtedy Franciszek Walicki pomyślał sobie, że odkrył niesamowity geniusz artystyczny i będą z Czesława ludzie. I nie mylił się.

Świetny epizod z Faridą - włoską piosenkarką, w której Artysta się podkochiwał. Pewnie z wzajemnością. Ona robiła wiele żeby nie doprowadzić do rozpadu małżeństwa Czesława Niemena. Podobno była to wyjątkowa platoniczna miłość i wiele utworów powstało z myślą właśnie o tej kobiecie, a w życiu Niemena było ważnych kilka kobiet.

Historia o tym jak Czesław potrafił przejść na rękach dystans 100 metrów. Potrafił sam załadować organy Hammonda na "pakę" samochodu dostawczego. Podczas któregoś z załadunków klapa tylna przytrzasnęła mu prawy kciuk. Rozpoznanie - złamanie kości palca prawej dłoni. Tego samego dnia, wieczorem z zabandażowanym palcem Niemen zagrał koncert, a wiadomo, że grał na klawiszach świetnie, może nie tak doskonale jak Józef Skrzek, ale i tak było to granie na wysokim poziomie.

Historia o skradzionym samochodzie dostawczym, bodajże marki Mercedes. Niemen nie tęsknił jakoś szczególnie z powodu utraty samochodu. Bardziej mu było żal kolumn głośnikowych, która sam opracował i złożył, a "siedziały" tam przetworniki trudne do zdobycia w tamtych latach. 

Historia z mikrofonami, kiedy to menadżer pośpieszał Mistrza żeby zakończyć nagrania, bo czas się kończy i trzeba powoli zwalniać salki i studio nagrań. Niemen podobno nie chciał się zgodzić, bo czekał na jakiś mikrofon wysokiej klasy, który sprowadzał z USA. Ciężki miał charakter. Nastawiony był na cel i był wizjonerem.

Człowiek - orkiestra! Przyjeżdżał na Festiwal do Jarocina, własnym samochodem, sam wychodził i podłączał sprzęt, zagrał koncert i samodzielnie wszystko rozpinał i pakował do samochodu, po czym sam - jako kierowca odjeżdżał do domu, do dzieci i żony. Nie imprezował dużo. Stronił od alkoholu. Jedynie czerwone wino, ale w niewielkich ilościach. Nie cierpiał tych wszystkich spotkań, ścianek dla celebrytów. Miał to w poważaniu. Wracał do żony, do domu, początkowo do małej kawalerki w Warszawie, a potem do domu, który kupił i wyremontował. Wszystkie meble i komponenty drewniane robił własnoręcznie. Drugą jego pasją była praca "w drewnie" - stolarka -  którą przejął po ojcu.

Tyle na dzisiaj. Może kiedyś coś jeszcze dopiszę. Śledźcie mój blog.

***

Moja dzisiejsza propozycja to utwór jednak z wielkiego kalibru - ciężki, ale cudowny. Przenosi mnie do innej rzeczywistości. Często słuchany przeze mnie w pojedynkę. Słuchałem kilka razy z córką i znajomymi melomanami. Generalnie milczeli i nie chcieli dzielić się emocjami i odczuciami, stąd też preferuję słuchanie w samotności z dość dużym poziomem natężenia dźwięku.

Piosenka dla zmarłej - Czesław Niemen

https://www.youtube.com/watch?v=7sgqeITLYNM

***

I standardowo kilka cytatów:

„Człowiek w moim wieku mniej sam siebie akceptuje i właściwie to bardziej jest skłonny sprzedawać swoje wytwory wyobraźni, a twarz chować w cieniu pod chmurą kapelusza.” —  Czesław Niemen o niechęci do pozowania do zdjęć. Źródło: czat portalu Wirtualna Polska, 27 grudnia 2000

„To, że nie mam swojej strony, na której miałbym się „chwalipięcić swoimi wyrobami” to wcale nie znaczy, że nie mam szacunku dla tej nieprawdopodobnej zdobyczy geniuszu postneandertalczyka. Szczerze mówiąc, ja też korzystam często z informacji tą drogą. Natomiast przyjąłem postawę wyczekującą w nadziei, że Internet jako arena wolnej myśli będzie pozbawiona myśli swawolnej – czego życzę wszystkim ludziom dobrej woli w XXI wieku.” —  Czesław Niemen Źródło: czat portalu Wirtualna Polska, 27 grudnia 2000

 

„Ktoś mądry powiedział, że jeden procent talentu + 99% pracy składa się na efekt końcowy. Ja myślę, że to oczywiście jest przesadą. Trzeba mieć jakąś iskrę bożą, ale z pewnością sama iskra nie wystarcza i trzeba zapału – słowem trzeba rozniecić tę iskrę.” —  Czesław Niemen Źródło: czat portalu Wirtualna Polska, 27 grudnia 2000

„Jest to wielka literatura, w której powiedziane zostało wszystko, co wciąż jest dla nas najistotniejsze. To, co Norwid mówił na każdy temat w XIX wieku, pozostaje aktualne w wieku XXI, także po tym, co ostatnio stało się w Ameryce.” —  Czesław Niemen o Cyprianie Kamilu Norwidzie. Źródło: „Rzeczpospolita”, 29 września 2001 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/cniemen.htm

„Co z tego, że człowiek siądzie przy komputerze. Komputer sam nic nie zrobi. Niestety. To prawda, posłużyłem się narzędziem komputerowym, lecz bez żadnego namaszczenia. Ten instrument po prostu mi pomógł bardziej samodzielnie, bardziej komfortowo zrealizować zamysł.” —  Czesław Niemen z wywiadu dla Radiowej Trójki – Warszawa, 10 listopada 2001. Źródło: Piotr Kaczkowski, 42 rozmowy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004, ISBN 83-7337-709-3, s. 370. - Źródło: https://quotepark.com/pl/autorzy/czeslaw-niemen/

"Są młodzi ludzie, którzy dostrzegają ponadczasową wartość formy, a więc i jej ciężar gatunkowy. Trzeba być naprawdę bardzo cynicznym i głupim, a dodatkowo głuchym, by nie docenić piosenek Marka Grechuty, mimo że są one dalekie od rewolucyjnej formuły rocka." - Cz. Niemen

https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1766948,1,swiat-mogl-byc-dziwny-ale-nigdy-w-socjalizmie.read https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=61#qlist

"Popisywać się nie cierpię. Lubię jednak podzielić się z wrażliwymi ludźmi każdym nowym twórczym doświadczeniem. Szkoda tylko, że nie wszyscy mają cierpliwość do zagłębiania się w szczegóły moich aktualnych zdziwień światem. A świat zamiast stawać się piękniejszy, niestety, jest coraz bardziej dziwny." - Wywiad dla "onet". Źródło: https://kobieta.onet.pl/uroda/czeslaw-niemen-ostatni-wywiad/h16sk24 https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=47#qlist

"Norwid to nie tylko wielki poeta. To przede wszystkim filozof. A tragiczny los życia, jaki stał się jego udziałem, jeszcze bardziej utrwalił moje postrzeganie dobra jako wartości nadrzędnej." - Źródło: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1766948,1,swiat-mogl-byc-dziwny-ale-nigdy-w-socjalizmie.read https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=47#qlist

"A świat wydał mi się dziwny, dlatego że zaczął niszczyć moją wiarę w ludzką życzliwość. Ci od nagonki nie ograniczali się tylko do krytykowania mojego sposobu śpiewania. Nie kończyli także na wyszydzaniu fryzury i stroju." - O powodach napisania piosenki "dziwny jest ten świat". Źródło: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1766948,1,swiat-mogl-byc-dziwny-ale-nigdy-w-socjalizmie.read https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=47#qlist

"Kolorowe stroje były prowokacją z mojej strony. W ten sposób kontestowałem siermiężny i zaściankowy mieszczański sockonformizm oraz „elegancję” białych koszul i krawatów na gumkę." - Źródło: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1766948,1,swiat-mogl-byc-dziwny-ale-nigdy-w-socjalizmie.read https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=47#qlist

"Bezpieczeństwo rodziny to nie tylko harówa mężczyzny na jej utrzymanie, to także wzajemna pomoc i czułość wszystkich domowników, którzy ją tworzą." - Wywiad dla "onet". Źródło: https://kobieta.onet.pl/uroda/czeslaw-niemen-ostatni-wywiad/h16sk24 https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=108#qlist

"Popisywać się nie cierpię. Lubię jednak podzielić się z wrażliwymi ludźmi każdym nowym twórczym doświadczeniem. Szkoda tylko, że nie wszyscy mają cierpliwość do zagłębiania się w szczegóły moich aktualnych zdziwień światem. A świat zamiast stawać się piękniejszy, niestety, jest coraz bardziej dziwny." - Wywiad dla "onet". Źródło: https://kobieta.onet.pl/uroda/czeslaw-niemen-ostatni-wywiad/h16sk24 https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=79#qlist

"Jest to wielka literatura, w której powiedziane zostało wszystko, co wciąż jest dla nas najistotniejsze. To, co Norwid mówił na każdy temat w XIX wieku, pozostaje aktualne w wieku XXI, także po tym, co ostatnio stało się w Ameryce." - To jest cytat o Cyprianie Kamilu Norwidzie, zobacz cytaty o Cyprianie Kamilu Norwidzie https://cytatybaza.pl/autorzy/czeslaw-niemen.html?cid=80#qlist

***

Niezły wywiad i dobre fotografie tutaj:

"Był perłą i wyjątkiem”. Maria Gutowska, córka Czesława Niemena, wspomina swojego ojca w rozmowie ze Sławkiem Orwatem. Data publikacji: 17 lutego 2021

https://wnet.fm/tag/czeslaw-niemen/

***

R.I.P.

CZESŁAW NIEMEN (1939 - 2004)

FRANCISZEK WALICKI (1921 - 2015)

Fot. główna - Czesław Niemen, 1972 lub 1973 (Fot. Marek Karewicz / East News)