ostatni partyzant

[spirydion]

"Lalek" ostatni partyzant Rzeczypospolitej

 

Jest noc z 20 na 21 października 1963 roku. Historycznie rzecz ujmując dzieje się to kwadrans temu.

 

Półtora roku wcześniej odbył się pierwszy koncert niebiesko-czarnych. Tego roku olbrzymią popularność zdobywa zespół The Beatles wydając dwie płyty Please Please Me i With The Beatles.

 

Tegoż 1963 roku szczęśliwie wróciła na Ziemię Walentyna Tierieszkowa po 48 okrążeniach naszego globu. Dwa lata temu powrócił w glorii chwały na Ziemię Jurij Gagarin, pierwszy człowiek kosmonauta.

 

Pierwsze pokolenie powojenne osiąga dorosłość. Druga wojna światowa wydaje się być daleką przeszłością. Dzieci w szkołach czytają lekturę O człowieku, który się kulom nie kłaniał. Podziwiają bohaterskiego generała Waltera Karola Świerczewskiego, tego samego, który wraz z bolszewicką armią w 1920 roku zabijał polskich obrońców ojczyzny.

 

Na Kremlu już od 10 lat zasiada Nikita Chruszczow zastąpiwszy ojca narodów Stalina. W Polsce rządzi niepodzielnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza z Władysławem Gomułką na czele. Nie ma już Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, jest za to Służba Bezpieczeństwa i oddziały ZOMO.

 

Właśnie tej nocy z 20 na 21 października trwa tajna operacja tych służb. Czego może ona dotyczyć niemal dwadzieścia lat po wojnie? Co spowodowało, że kilkuset osobowy oddział służb specjalnych komunistycznego państwa dotarł potajemnie nocą do małej lubelskiej wsi Stary Majdan?

 

Powodem jest jeden człowiek.

 

Znalazł się zdrajca, który przy pomocy radzieckiego urządzenia podsłuchowego liliput postanowił za trzy tysiące ówczesnych złotych wydać na śmierć ostatniego walczącego partyzanta Rzeczpospolitej Józefa Franczaka ps. Lalek.

 

Imię i nazwisko kapusia ustalił niedawno lubelski oddział IPN. Zachowało się również pokwitowanie odbioru tych trzydziestu srebrników. Był to członek rodziny niedoszłej żony Józefa Franczaka. Niedoszłej, gdyż żaden ksiądz nie chciał udzielić im ślubu bądź to z tchórzostwa bądź z obawy przed esbecką prowokacją.

 

Dotychczas hańba i posądzenie niesłusznie dotykało niewinnej rodziny, mieszkańców tej właśnie wioski, u których często Lalek się ukrywał.

 

Zorientowawszy się w zasadzce Józef Franczak nie poddał się. Podczas próby wymknięcia się ostrzeliwał esbeków. Zginął przeszyty serią z karabinu maszynowego. Według raportu umierał około dwóch minut. W aktach znajduje się nawet zdjęcie zabitego ostatniego partyzanta RP z widocznymi na piersiach śladami postrzałów.

 

Swoją walkę o wolną Polskę rozpoczął w 1939 roku w wieku 21 lat zaś zakończył bohaterską śmiercią po 24 latach mając lat 45. Był żołnierzem zgrupowania cichociemnego Hieronima Dekutowskiego Zapory. Po śmierci swego dowódcy w 1949 roku nie złożył broni i jak wielu innych z tego oddziału walczył jeszcze w czasach tak dla nas nieodległych.

 

4 marca 1957 r. poległ ostatni partyzant na Białostocczyźnie, ppor. Stanisław Marchewka "Ryba" z WiN. W aktach IPN zachowała się notatka oficera SB mówiąca o tym, że leśny bunkier "bandyty" udekorowany był obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Dopiero w lutym 1959 r. schwytano Michała Krupę ps. "Wierzba", a w 1961 roku Andrzeja Kiszkę Dęba.

 

Ostatni polski partyzant Józef Franczak jako zawodowy podoficer dostał się w 1939 roku do rosyjskiej niewoli, z której brawurowo zbiegł. Po powrocie do domu zaangażował się natychmiast w podziemną walkę.

 

W 1944 roku ujawnił się chcąc wstąpić do drugiej armii Wojska Polskiego. Skierowano go do obozu internowania w Kąkolewnicy. Właśnie nieopodal tej miejscowości stacjonował sąd polowy, w którym masowo wyroki śmierci podpisywał człowiek, który się kulom nie kłaniał wiecznie zataczający się alkoholik w polskim mundurze niejaki gen. Karol Świerczewski. Zwłoki zamordowanych, co wykazała ekshumacja w 1990 roku grzebano potajemnie w Uroczysku Baran.

 

Wtedy to Lalek poprzysiągł walkę z komunistami do samej śmierci. Po ucieczce z Kąkolewnicy powrócił do partyzanckiej walki kontynuując ją jeszcze 19 lat.

 

Mieliśmy po odzyskaniu niepodległości hasła grubej kreski, wybierzmy przyszłość. Zapomniano jednak chyba celowo o pięknej przeszłości i wielkich prawie nieznanych bohaterach.

 

Na próżno szukać dzisiaj jakiegokolwiek pomnika ostatniego polskiego partyzanta. Nie ma ulicy jego imienia, placu, ronda czy nawet niewielkiego klombu. Młodzież w szkołach nie ma zielonego pojęcia, że jeszcze w latach sześćdziesiątych byli tacy, którzy nie pogodzili się z komunistycznym zniewoleniem i walczyli z bronią w ręku.

 

Żaden Polski filmowiec nie sięgnął do życiorysu Józefa Franczaka, choć jego życie i walka to temat wymarzony na scenariusz filmowy.

 

Polska po 1989 roku zapomniała o swoich bohaterach.

Zapomniała, gdyż zajęta była czczeniem i szybką produkcją nowych autorytetów i wzorów do naśladowania, do których postać Lalka i jemu podobnych nijak nie pasowała..

 

 

Mirosław Kokoszkiewicz

[Staszek_s]

...bardzo ciekawy wpis.

Zastanawiam się, z kim on w 1963 roku walczył czynnie, czyli z bronią, strzelając i być może zabijając. Kogo?

[hubertus]

bajki z mchu i paproci, oraz żwirka i Muchomorka proszę opowiadać dzieciom- to nie forum historyczne, choćmam wrażenie ,że dla niektórych histeryczne!

[mocal]

hubertus, 25 Paź 2009, 15:13

 

>bajki z mchu i paproci, oraz żwirka i Muchomorka proszę opowiadać dzieciom- to nie forum

>historyczne, choćmam wrażenie ,że dla niektórych histeryczne!

 

Prawdziwy homo sovieticus z ciebie...

Tatuś walczył z "reakcyjnymi bandami" czy też dziadziuś "dostał" zrabowany kawałek pola z "reformy rolnej"?

 

 

Skoro dla ciebie opowieść o Lalku - to bajki z mchu i paproci... Opowieści o ubeckich zbrodniach dla ciebie to też "bajki"...

[misiomor]

Na pomniki nie trafi, ulic też jego imieniem nie nazwą, bo strzelał do ojców i dziadków obecnych radnych.

[hubertus]

mocus,jakim trzeba być ciężkim idiotą, aby przez parę lat ganiać ze spluwą, ale widocznie ty takich lubisz.no cóż, co Polak patriota to niestety idiota.A co ,pisałes o kimś z szanownej rodzinki? współczuję

[Redaktor]

Cóż, Łupaszki w Hajnówce też zasadniczo nie lubią, ale porucznik Zygmunt, dowódca jego plutonu szturmowego, przyjeżdża i opowiada o ich walkach na lekcjach historii.

[spirydion]

mnie zawsze fascynuje jak historia się zmienia,

czy ty redaktor przypominasz sobie swoje lekcje historii ze średniej szkoły?

to się nazywało - bandy reakcyjnego podziemia

 

a jak by wtedy rzucic takie pytanie - kiedy ujęto/zlikwidowano ostatniego przedstawiciela band?

[Piotr]

To fajny temat, zbliżamy się tutaj do Japonii z ich partyzantami po 30 latach na jakiejś wyspie, tyle że dzięki jaśnie powojennym oświeconym dyspozytorom najsprawiedliwszej społecznie rzeczywistości nie mamy ani Toyoty, ani Hitachi ani Pioneer. A podobno tę wojnę wygraliśmy :D Niektórym to zostały po tamtych czasach medale i emerytury ale nie wiadomo za co bo nawet dobrych kartofli nie było a wódka bałtycka to był taki karbid że hej. I tanie lokomotywy były a durni ludzie się wtedy buntowali że mięso drogie i nie ma - a jak każdy rozumny wie od mięsa to skleroza a tanie lokomotywy to dobrobyt. Ot, duraki.

[Nowy2]

Redaktor, 25 Paź 2009, 20:39

 

>Cóż, Łupaszki w Hajnówce też zasadniczo nie lubią, ale porucznik Zygmunt, dowódca jego plutonu

>szturmowego, przyjeżdża i opowiada o ich walkach na lekcjach historii.

 

hmmm, Reduktor to cóś mi tu krenci, a to maryną pierwy był, a to znał Łupaszke, a to przez pola minowe w Albani sie przedzierał, a to w Szkocji batów szukał i jeszcze pisał, że chelikoproktolok jest. zdecydujta sie Reduktor.

[Redaktor]

Nie rozumiem. Dlaczego miałbym znać Łupaszkę? Znam porucznika (obecnie majora) Zygmunta, owszem. Natomiast Łupaszki nie znałem. Na co więc mam się zdecydować?

[Nowy2]

Wydawało mi się, że z Łupaszką to raczej niemożliwe. Dziękuję za szybką i zdecydowaną odpowiedź co do Łupaszki; rozumiem, że z resztą znajomy lump trafił. :))

 

Dobranoc.

[wladz]

"Wtedy to Lalek poprzysiągł walkę z komunistami do samej śmierci. Po ucieczce z Kąkolewnicy powrócił do partyzanckiej walki kontynuując ją jeszcze 19 lat."

 

na tym forum można znaleźć kolejnych partyzantów i samozwańczego Nowego koordynatora...

 

"mnie zawsze fascynuje jak historia się zmienia"

 

spirydion i jak zmienia się ocena postępowania....w latach 39-56 nie robiłbyś z siebie idioty

[mocal]

wladz napisał.. "w latach 39-56 nie robiłbyś z siebie idioty"....

 

No już by wladz albo jego krewniacy wybili z reakcyjnego łba jakieś mżonki o wolności...

 

Podobnie jak wybili Ince - Śledzikównie, Anodzie i innym ...

[still dancing!]

Redaktor, 25 Paź 2009, 22:43

 

>Nie rozumiem. Dlaczego miałbym znać Łupaszkę?

 

Z opowieści ojca o rwaniu paznokci?

[wojciech iwaszczukiewicz]

Zdaje się,że u Łupaszki był póżniejszy pisarz znany jako Paweł Jasienica.

[Redaktor]

Still, może powiesz mi to osobiście? Zapraszam serdecznie.

[wladz]

Partyzant nie może się ujawnić.....sąsiad mówił o nich bandyci