Głośniki w kolumnie trójdrożnej

Buliwyf · 26 Marca 2005

W związku z tym, że jestem laikiem w sprawach budowy kolumn a nie ukrywam, że w niedalekiej przyszłości zamierzam coś takiego stworzyć mam dwa pytania:

1. Co sądzicie o takim doborze głośników do trójdrożnej bass-reflex:

- wysokotonowy Peerless DT-100

- średni Vifa P13MH-00-08 lub Alcone AC6.5HE

- niskotonowy Peerless HDS 205

pomyślałem o częstotliwości podziału 600-4500Hz (Vifa) i 500-3000(Alcone)

2. Jakie ew zwrotnice tu zastosować

pozdrawiam i Świąt Wesołych życzę

**misiomor** · 28 Marca 2005

Ja bym doradzał co następuje:

1. Alcone na początek bym sobie odpuścił, jego break-up (2 peaki) będzie ostro mieszał w harmonicznych, zwłaszcza dla częstotliwości 2kHz i 2.6kHz mogą pojawić się silne podbarwienia związane z trzecią harmoniczną, nie do usunięcia nawet układem antyrezonansowym RLC. Jeżeli już bawić się w metalowe membrany, to ja bym wybrał Visatona AL130 (pojedynczy break-up przy 7kHz a do tego faraday w układzie magnetycznym redukujący ilość harmonicznych), oczywiście wskazane - pochyła przednia ścianka i podział na 2kHz lub nawet niżej przy użyciu odpowiedniego tweetera (np. Seas 27TDC lub 27TDFC). O okrągłym koszu ułatwiającym zrobienie wyfrezowania już nie wspomnę. Seas L12RCY/P jest nawet jeszcze lepszy, choć mniejszy, ma korektor fazy, break-up jest przy 9kHz.

2. Zamiast HDS205 można (niekoniecznie) zastanowić się nad Vifą M21WO39-08 - ma celulozową membranę, nieco większe Xmax oraz większą średnicę cewki.

3. Okolice 3kHz to podział w sam raz dla DT100 nawet dla Vify P13 jako średniotonówki

4. Z podziałem niskie - średnie też zjechałbym nieco niżej, może w okolice 300Hz - będą mniejsze problemy z drganiami ścianek (tak czy siak polecałbym maty bitumiczne), a P13MH zastąpiłbym P13WH - będzie bardziej liniowy z racji większego Xmax, a efektywność względem woofera i tak podbije mu baffle step.

5. Podział - ja bym spróbował na początek tak (przy przedniej ściance 22 cm szerokiej, baffle step w okolicach 300Hz, żadnych pochyleń przedniej ścianki wyrównujących centra akustyczne):

woofer (HDS205) - równolegle kompensacja RC indukcyjności cewki taka jak w katalogu (R=8.2 ohm 16W, C=12uF) i podręcznikowy Linkwitz-Riley na 300Hz (6.8mH i 41uF), niskotonowy połączony w polaryzacji odwrotnej w stosunku do średniotonowego. Obudowa - rzecz gustu (oraz symulacji rzecz jasna)

średniotonowy (P13WH) w komorze 6dm3 (skośna ścianka oddzielająca komorę sredniego od komory woofera przyda się do likwidacji fal stojących) mocno wytłumionej watą (ale coś w rodzaju kanału bez wytłumienia za głośnikiem wskazane, watę można pakować w worki z gazy opatrunkowej celem nadania jej trwałego kształtu), variovent na tylnej ściance też może pomóc (variovent powinien widzieć głośnik przez kanał bez wytłumienia), dalej - kompensacja indukcyjności RC równolegle do głośnika (R=8.2 ohm 16W, C=8uF) oraz L-pad na opornikach mocy obniżający efektywność o jakieś 3dB w stosunku do woofera, jako że średniemu pomaga baffle step. Wartości oporników - równolegle do głośnika 10 ohm 30W a następnie szeregowo 1.7 ohm 30W (oba mogą być składane z dwóch mniejszych ceramicznych 16W) L-pad po pierwsze obniży efektywność, a po drugie równoległy opornik wypłaszczy nieco peak impedancji, co polepszy kształt zbocza akustycznego filtru highpass średniotonowca.

filtr górnoprzepustowy - 1st order electrical na gdzieś na 380Hz (C=75uF, w szereg z cewką filtru lowpass średniotonowca)

filtr dolnoprzepustowy (podział z wysokotonowym) - 2nd order linkwitz riley na 3kHz (L=0.56mH, C=5.1uF)

tweeter (DT100) - L-pad obniżający efektywność o 5-6dB (równolegle 8.2ohm 5W i szeregowo 3.3ohm 5W) i dalej 3rd order butterworth na 3.5kHz - C1=4.7uF (od strony wejścia), L1=0.22mH, C2=13.3uF (od strony głośnika), wysokotonowy połączony w polaryzacji zgodnej w stosunku do średniotonowego

Taka zwrotka bierze pod uwagę rzeczy takie jak akustyczne (pochodzące od naturalnych zboczy na SPL głośników) i mechaniczne (pochodzące od przesunięć centrów akustycznych) różnice faz głośników. Np. dla gwizdka do filtru 1st order electrical dokłada się opadanie SPL głośnika w obudowie zamkniętej oraz przesunięcie centrum akustycznego do przodu w stosunku do woofera tworząc coś w rodzaju akustycznego filtru 2nd order, dobrze łączącego się z filtrem woofera (w odwrotnej polaryzacji). Z kolei zwykle różnica faz między średniotonowym a wysokotonowym w typowej konfiguracji (bez pochyłej przedniej ścianki) zwiększa się wraz z częstotliwością, dlatego filtr elektryczny gwizdka jest 3rd order a średniotonowego 2nd order.

PS. Autor nie bierze odpowiedzialności za ewentualny brak satysfakcji z efektu końcowego zastosowania się do powyższych rad jako że nie dysponował dobrymi pomiarami i zwrotka była liczona na podstawie charakterystyk podanych przez producentów oraz wiedzy zdobytej przy pracy z innymi głośnikami.

W razie gdyby któregoś podzakresu było za dużo/za mało, można próbować modyfikować wartości oporników w L-pad'ach - np. w celu większego stłumienia średnich tonów należy zmniejszyć opornik równoległy do głośnika zwiększając jednocześnie opornik szeregowy tak żeby impedancja układu głośnik - l-pad pozostała bez zmian - np. dając równolegle 6.8 ohm a szeregowo 2.3 ohm dostaniemy 4.5dB tłumienia średniotonowca (zamiast wcześniejszych 3dB) przy takiej samej impedancji układu głośnik - L-pad (co jest istotne dla poprawnej pracy filtrów elektrycznych).

PPS. Powyższe wodolejstwo usprawiedliwiam Lanym Poniedziałkiem. Howgh!