Powszechny bruderszaft.

[wojciech iwaszczukiewicz]

W tym roku mija 50 rocznica powszechnego bruderszaftu w Szwecji.W 1967r. Szwedzi na wniosek ówczesnego ministra zdrowia postanowili zrezygnować ze zwrotów grzecznościowych typu pan pani i przejść na formę ty.Trzeba zaznaczyć,że do tego czasu tytułomania była w tym kraju bardzo rozbudowana.Jednocześnie przeprowadzono reformę języka upraszczając gramatykę i rozluźniono rygory dotyczące ubioru w sytuacjach oficjalnych.Szwedzi przeszli na ty ale pozostał jeden wyjątek.Do króla nadal zwracano się Wasza Wysokość.Czy ta zmiana obyczajowa przyczyniła się do wzrostu egalitaryzmu w społeczeństwie szwedzkim?Do poluzowania obyczajów?Jakie miała reperkusje społeczne?

Jak widzimy to u nas?Czy to można przenieść do Polski?Bo przecież mamy chyba świadomość,że forma pan,pani to relikt kultury szlacheckiej?Ale z drugiej strony może nie jest to takie złe?Ja np. bardzo cenię sobie ten polski zwyczaj dzięki czemu mogę zróżnicować kontakty z ludźmi w zależności od stopnia zażyłości.A jest jeszcze coraz popularniejsza forma panie,pani i tu imię np. panie Tadeuszu czy Tomku.

I można to zniuansować panie Tadeuszu lub panie Tadku.

[Boresk]

Jak widzimy to u nas?Czy to można przenieść do Polski?

 

Była taka próba za komuny. Zamiast pan mówiło się towarzysz.

[wojciech iwaszczukiewicz]

Tak,tak. A w klasztorach bracie.Wszystko musi się kojarzyć z prymitywną polityką?

[Gość papageno]

Pewien Pan Profesor dawno temu chciał w swojej klinice wprowadzić zasady społeczności terapeutycznej. Między innymi był też powszechny bruderszaft. Pewnego dnia przyszedł do pracy i zastał świeżo umytą podłogę, jeszcze mokrą. Idzie więc ostrożnie do swego gabinetu, aż tu nagle krzyk: Zbychu, k**wa, nie widzisz, że umyte! Wielce się Pan Profesor skofundował.

[wojciech iwaszczukiewicz]

Bo u nas niestety często przejście na ty rozumiane jest jako spoufalanie się co w sytuacji zależności służbowej może prowadzić do nieporozumień.

[Vlado]

I można to zniuansować panie Tadeuszu lub panie Tadku.

 

Raczej nie mozna panie Wojciechu. Jeśli panie to wyłącznie Tadeuszu. Drogi Tadku wyłącznie bez panie.

 

aż tu nagle krzyk: Zbychu, k**wa, nie widzisz, że umyte! Wielce się Pan Profesor skofundował.

 

Bo zwracanie się po imieniu, nie jest tym samym co chamskie tykanie :-)

 

W.

[wojciech iwaszczukiewicz]

A dlaczego nie ?Panie Tadeuszu byłoby bardziej zdystansowane a panie Tadku bardziej familiarne.

[Vlado]

Pójdźmy dalej w panie Tadziku :-) Cóś komuną zalatuje ta familiarność :-) Tak wicie, rozumicie, służby podchodząc ofiarę familizowały kontakty :-)

 

W.

[wojciech iwaszczukiewicz]

Przesada !

[Vlado]

Pewnie że przesada.

Jednak dla mnie jeśli panie, to wyłącznie Tadeuszu. Tadku, Tadziku, to już troszkę pospolitowanie się z rozmówcą. Ale ja jestem bardzo zmanierowany angielskim protokołem :-(

 

Serdeczności,

Włodek.

[wojciech iwaszczukiewicz]

A ja nie miałem do czynienia ze służbami.

 

Ale wracając do meritum.Jestem za utrzymaniem formy pan,pani.Chociaż zdaję sobie sprawę,że wraz z postępującą amerykanizacją pewnie zniknie.

[Frank]

"Była taka próba za komuny. Zamiast pan mówiło się towarzysz."

Prawdę powiedziawszy za komuny "dziękuję","proszę","pan","pani" itd. było częściej w użyciu niż obecnie

Stopień schamienia w dzisiejszych czasach wzrasta w zastraszającym tempie

"Towarzysz" w codziennym życiu było praktycznie martwym słowem

[wojciech iwaszczukiewicz]

A słowo "zajebisty" łączono z marginesem społecznym.

[misiomor]

Sa sytuacje w których jest to konieczne - przykładowo na strzelnicy. Prowadzący czy inny strzelec raczej nie powinien zastanawiać się nad tym, jakiego zwrotu grzecznościowego użyć w stylu "Czy Pan szanowny rozważyłby może zaprzestanie omiatania sąsiada lufą pistoletu z palcem na spuście?".

 

Formy grzecznościowe wyewoluowały w przeszłości celem różnicowania stanu - żeby zwracać się do chłopa inaczej niż do szlachcica (choć wśród szlachty też bywało różnie - karmazyn nie zawsze używał formy szlacheckiej względem zaściankowego). Dziś zostało to właściwie wyłącznie w odniesieniu do wieku - formę "chłopską" stosujemy do dzieci, "szlachecką" do dorosłych. Tym niemniej w dzisiejszych czasach mamy kult młodości, sprawności, bycia na czasie z szybko zmieniającą się technologią itd., za to doświadczenie nie jest już w tak wielkiej cenie jak kiedyś, więc wielu reaguje panicznie na przejście do kategorii starych pierdzieli, podczas gdy jeszcze 50 lat temu każdy gówniarz marzył, żeby jak najszybciej zaczęto mówić do niego "Pan".

 

Mi to generalnie wisi, mogę funkcjonować w obu systemach, jednak takie totalitarne załatwienie sprawy jak w Szwecji zdecydowanie nie budzi mojego entuzjazmu. Obecny system grzecznościowy daje jednak spore możliwości manewru w różnych sytuacjach.

[fox733]

Był jeszcze obywatel, obywatelu Frank...

[wojciech iwaszczukiewicz]

Teraz obowiązuje Wasza Świątobliwość.

[Vlado]

A ja nie miałem do czynienia ze służbami.

 

To dobrze Wojciechu, chociaż sny masz spokojne.

 

"Towarzysz" w codziennym życiu było praktycznie martwym słowem

 

No chyba że ktoś był sekretarzem PZPR. Ale i tak używano tego zwrotu prawie wyłącznie służbowo. Jednak forma "wy" była używana przez towarzyszy powszechnie i co ciekawe nie tylko do współtowarzyszy ale ogólnie do wszystkich.

 

W.

 

Teraz obowiązuje Wasza Świątobliwość.

 

A nie Ojcze Dyrektorze??? :-)

 

W.

[misiomor]

Jednak forma "wy" była używana przez towarzyszy powszechnie i co ciekawe nie tylko do współtowarzyszy ale ogólnie do wszystkich.

Bo towarzysze rekrutowali się z przedwojennych pucybutów oficerskich. W układzie oficer - pucybut była asymetria. Oficer mówił do pucybuta "wy" podczas gdy w odwrotną stronę był "pan kapitan".

[Vlado]

Bo towarzysze rekrutowali się z przedwojennych pucybutów oficerskich. W układzie oficer - pucybut była asymetria. Oficer mówił do pucybuta "wy" podczas gdy w odwrotną stronę był "pan kapitan".

 

Fakt. Kwintesencja władzy ludowej. Wpierw chłopo - robotniczej, a w pełni rozkwitu chłoporobotniczej :-)

Choć sama forma "wy" i forma bezosobowa w zwracaniu się do siebie, były obecne w Polsce długo przed "zarazą ludową". A jednocześnie forma pan/pani funkcjonowała również w zwracaniu się do najbliższych - mąż/żona, dzieci do rodziców.

 

W.

[toptwenty]

Z młodymi niewiastami u nas jest pod tym względem śmiesznie.

 

- Witam Panią, panienko Zosiu.

[misiomor]

Forma "wy" nigdy nie była zbyt prestiżowa, bo to chyba jednak w dużym stopniu rusycyzm. Z kolei formę bezosobową stosowało się w układzie pan - procedernik, protekcjonalnie żeby słudze się we łbie nie przewróciło.

[wojciech iwaszczukiewicz]

Forma wy była używana na wsi,między chłopami.

[Vlado]

Z kolei formę bezosobową stosowało się w układzie pan - procedernik, protekcjonalnie żeby słudze się we łbie nie przewróciło.

 

Nie tylko. Jeszcze dzisiaj mozna tę formę zwracania się do siebie również w rodzinie, spotkać jako reliktową na Kielecczyźnie i w powiecie opoczyńskim.

 

W.

[wojciech iwaszczukiewicz]

Rodziców niestety już nie mam ale gdy żyli to nawet do głowy by mi nie przyszło aby mówić im na ty.Teraz to się upowszechnia.

[fox733]

Ale co też on opowiada! Niech lepiej weźnie kija i pogoni paru pisowców:)

[wojciech iwaszczukiewicz]

Na taką formę jest moja zgoda !

[misiomor]

Nie tylko. Jeszcze dzisiaj mozna tę formę zwracania się do siebie również w rodzinie, spotkać jako reliktową na Kielecczyźnie i w powiecie opoczyńskim.

Słyszałem kiedyś o takim kultowym dialogu kiedy pewna pani przepytywała kandydata na korepetytora dla swoich dzieci:

 

- Francuski posiada?

- Posiada.

- Niemiecki posiada?

- Posiada.

- To dlaczego nie siada?

- Bo go d..a boli.

[Vlado]

Rodziców niestety już nie mam ale gdy żyli to nawet do głowy by mi nie przyszło aby mówić im na ty.Teraz to się upowszechnia.

 

I tu Ciebie Wojtku zaskoczę. Jestem całkowicie odwrotnym przypadkiem w tej kwestii.

Otóż, ja całe życie mówiłem do swoich rodziców po imieniu, tak sobie życzyli. Mój ojciec wyznaje zasadę, że po to ludzi się chrzci, aby używać ich imion zwracając się do nich. Natomiast moi dwaj synowie nigdy nie zwrócili się do mnie po imieniu co dziwne, bo ich koledzy mówią mi po imieniu jak cała reszta znajomych i przyjaciół :-)

 

W.

[misiomor]

Forma wy była używana na wsi,między chłopami.

Rosjanie właściwie nigdy nie dorobili się własnej kultury szlacheckiej i być może stąd asymetria. Opisy imć. Paska są dość wymowne w tej kwestii - jak to będąc w gościnie u znacznego moskala dziwił się, że pani domu nie bierze udziału w przyjmowaniu gościa, i w końcu wymusił na gospodarzu zaproszenie żony do stołu. Co było wielką traumą dla owego kocmołucha, nieprzywykłego zupełnie do takich rzeczy jak konwersacja towarzyska.

 

Jak doszli do potęgi, tylko małpowali wzorce francuskie i pruskie. Jak w tym kawale o facecie który nie wiedział do której toalety się miał udać w Moskwie. Zobaczył M i Ż, więc pomyślał że M - muszcziny, Ż - żeńszcziny, zmierza do M a tam wychodzi kobieta. Pyta tubylca, a on mu na to "u nas wyższaja kul'tura - M eto Madam, Ż - Żentelmien".

[wojciech iwaszczukiewicz]

Pamiętam jak po 89r. w TV pojawiły się pierwsze reklamy i jak bardzo przeszkadzała mi forma ty gdy zwracały się one do klienta.