Sub DIY w obudowie zamkniętej

**romekjagoda** · 19 Listopada 2011

Panowie,

zbliża sie gwiazdka i piszę list do św. Mikołaja, i potrzebuję podjąć decyzję. Wymyślilem sobie zestaw do montażu suba diy. Parametry jakie chciałbym osiągnąć to:

- OZ

- zejście do 20Hz (idealnie)

- do pokoju 16m2

- zastosowanie wylącznie do audio

- duża membrana 30cm (tak sobie myślę, może być mniej)

Nie mam ograniczeń w pojemności obudowy. Zastanawiam się, czy warto interesować się membraną bierną. Potrzebowałbym konkretnych propozycji. Z tego co dotychczas wyczytałem to Dayton rss390hf albo coś na Peerlesie powinno dać zadowalającą jakość, ale jestem otwarty. Przeczytałem co było na temat na AS, przejrzałem diyaudio.pl ale tam, to głównie pytania o GDNy albo Alphardy...

Chodzi mi o suba do głównie jazzu, muzyki kameralnej i akustyki. Nie liczy się ilość, co jakość. Ma to uzupełnić zestaw oparty o Castle Harlech s1. Posiadam zwrotnicę aktywną, ale nie mam w tej chwili wzmaka do tego suba - czy warto wobec tego oglądać się za specjalnym panelem do suba czy też wystarczy kupić jakąś końcówkę w klasie D?

Z góry dzięki za podpowiedzi lub wskazanie pokrewnego wątku na ten sam temat.

Alternatywą jest kupno Velodyne, ale jednak cena trochę zniechęca...

**misiomor** · 19 Listopada 2011

Jeżeli sub ma być do muzyki, należałoby określić czy ma być zdolny do zagrania organowej nuty C0 a więc 16.35Hz czy jednak odpuszczamy - wtedy wystarczające jest 26.5Hz, tam strojony bywa najniższy klawisz fortepianu a pasmo innych instrumentów zaczyna się wyżej. Podałem kiedyś stosowaną listę.

Co do OZ vs MB - ta ostatnia niewiele się różni od BR, poza tym że pozwala na większy "wylot" zastepując nierealne 3m słupa powietrza w rurze (o wymaganej dla osiągnięcia strojenia długości) membraną i ciężarkami z ciała stałego. Kosztem konieczności zrobienia zawieszeń rzecz jasna.

W kwestii napędu - jeżeli sub byłby w OZ, zwrotnica aktywna plus końcówka w klasie D powinny wystarczyć. W gotowych modułach zawsze jest niepewność co do filtracji, subsonica, podbicia niektórych zakresów, syfu w rodzaju płynnej regulacji fazy all-pass'em itd. Gdyby miał być system oparty na MB, wtedy jednak jakiś subsonic można zastosować, choć niekoniecznie, w końcu w normalnych systemach kolumny BR pracują bez niego.

**max-bit** · 19 Listopada 2011

1. Primo

Obudowa zamknięta i z MB to dwie różne obudowy zasadniczo, z obudową z MB nie kombinuj to trudne (bardzo) w realizacji i dużo na zasadzie testów ... zresztą chyba nawet nie widziałem aby było coś takiego do 20 Hz z MB ? (mówimy tu o dojściu do 20) przy 0dB

W obudowie z BR dość łatwo dojdziesz do 20 Hz z RSS390 no pod warunkiem że zdajesz sobie sprawę z litrażu ... około 250 litrów co daje niezłą szafkę ...

W odbudowie zamkniętej jest gorzej nie zejdziesz do 20 Hz jedynie co możesz zrobić to podbić na wzm. wtedy od biedy dojdziesz do 20 Hz .... choć troszkę na siłę jak nie będziesz robił dyskoteki to ujdzie (w zakresie pracy liniowej)

Obudowa będzie mieć 150 litrów.

2. Secundo

Wzm to musi do tego głośnikach być mocny polecić mogę 400 W Hypexa (też duże możliwości regulacyjne)

Tak czy siak taki wzm to wydatek około 1500 PLN na obecną chwilę ...

Nie wiem czy zdajesz sobie sprawę ze Paczka mysi być solidna min to 25 mm MDF porządnie wzmacniany (ale zalecam 30 lub 38 mm MDF) również wewn wzmacniany ....

antrofilus · 19 Listopada 2011

Popieram wypowiedź Misomora. Sam posiadam sub w obudowie zamkniętej 120l na głośniku Dayton rss390hf i do tego wzmacniacz D z aktywną zwrotnicą. Moim zdaniem jest świetny zarówno w muzyce jak i przy oglądaniu filmów, jedyna różnica polega na tym że ja mam pokój ok 30m2 i nie jestem zbyt wielkim fanem basu więc moja opinia może być nieco subiektywna.

**romekjagoda** · 20 Listopada 2011

Panowie, dzięki za podpowiedzi.

A więc po kolei. Filtr subsonic posiadam wbudowany we wzmacniacz (integra) więc od biedy można by go wykorzystać. Myślę, że organowych 16Hz nie muszę słyszeć - widziałem wykresy w wątku, gdzie bylą dyskusja nt. jaki instrument jak nisko schodzi i 26Hz byłoby już zadowalające. Nie dysponuję też nieograniczonym budżetem więc walka o organowe 16Hz wydaje mi się trochę zbyt droga (czyli jednak kompromis). Nie muszę podejmować kompromisów w kwestii wielkości obudowy, bo dysponuję pokojem muzycznym i 250L mnie nie przeraża (jeśli to konieczne).

Antofilus - do jakich wartości schodzi Twój sub? Czy móglbyś podać z jakiego wzmaka konkretnie korzystasz?

Sam nie jestem również fanem basowego dudnienia - chodzi mi o wspomożenie moich kolumn quarterwave (oparte o 13cm przetworniki, a jednak schodzą do ok. 33Hz) tak, by stopa perkusji bylą bardziej dosadna, by czuć bylo, że rusza się tam powierzhchnia bębna. Dlatego stawiam jakość nad ilość - nie chcę kontrastu wobec b. dobrego, aczkolwiek nieobfitego basu z Castle Harlech.

Co do samej obudowy to myślałęm zrobić ją z 2 warstw: najpierw mdf 18mm potem na zewnątrz sklejka albo płyta z pelnego drewna jako druga warstwa/zewn. obudowa (chyba nie będę fornirował, a olejował). Myślę, że to zapewni i sztywność i szczelność obudowy.

Mam teraz pytanie odnośnie obliczeń (jestem początkujący w kwestii budowy głośników): wiem, że dla każdego głośnika o określonej Qts istnieje optymalny litraż obudowy (konkretnie o OZ piszę). Pytanie jednak, czy zwiększając ów litraż jestem w stanie zejść niżej z graniczną częstotliwością przetwarzania?

Kolejne pytanie: czy do pokoju 16m2 warto pakować się w przetwornik 12 cali, czy wystarczy 10? Znów podkreślam, nie chodzi mi o robienie trzęsienia ziemi, ale o dobry, możliwie naturalny bas.

Z góry dzięki za dalsze naprowadzanie.

**misiomor** · 20 Listopada 2011

Nikt za Ciebie wielkości ani typu przetwornika nie dobierze. Tym niemniej jeżeli łączyłbym suba z kolumnami opartymi na 13cm głośniczkach, postarałbym się je możliwie odciążyć (filtrem highpass) od przetwarzania niskiego basu, no chyba że odbierasz duże zniekształcenia basu od małych membran jako "wzbogacenie" dźwięku.

W kwestii tej optymalnej objętości - OZ jest tolerancyjna na zmiany tutaj. Owszem - coś na kształt "optimum" jest, konkternie to Qtc=0.707 daje najniższe możliwe dla danego przetwornika f3, ale zwiększenie budy ponad to (aż do Qtc=0.5) potrafi dać niższe f6 czy f9, co czasem przy wspomaganiu od room gain, albo nawet przy zastosowaniu EQ jest nie do pogardzenia, a czasem z kolei mniejsza buda (dająca wyższe Qtc) jest lepsza ze względu na ustawność oraz większą wytrzymałość mocową przy ciągle zadowalającym zejściu.

Co do rozwiązań technicznych obudowy - wzmocnienia w typie kratownicy są o wiele lepsze niż sandwich. W zakresie basu dominują "balonowe" wydęcia obudowy, sandwich i różnicowanie prędkości dźwięku w warstwach lepiej sprawdzi się na środku.

**romekjagoda** · 20 Listopada 2011

Nikt za Ciebie wielkości ani typu przetwornika nie dobierze. Tym niemniej jeżeli łączyłbym suba z kolumnami opartymi na 13cm głośniczkach, postarałbym się je możliwie odciążyć (filtrem highpass) od przetwarzania niskiego basu, no chyba że odbierasz duże zniekształcenia basu od małych membran jako "wzbogacenie" dźwięku.

W kwestii tej optymalnej objętości - OZ jest tolerancyjna na zmiany tutaj. Owszem - coś na kształt "optimum" jest, konkternie to Qtc=0.707 daje najniższe możliwe dla danego przetwornika f3, ale zwiększenie budy ponad to (aż do Qtc=0.5) potrafi dać niższe f6 czy f9, co czasem przy wspomaganiu od room gain, albo nawet przy zastosowaniu EQ jest nie do pogardzenia, a czasem z kolei mniejsza buda (dająca wyższe Qtc) jest lepsza ze względu na ustawność oraz większą wytrzymałość mocową przy ciągle zadowalającym zejściu.

Co do rozwiązań technicznych obudowy - wzmocnienia w typie kratownicy są o wiele lepsze niż sandwich. W zakresie basu dominują "balonowe" wydęcia obudowy, sandwich i różnicowanie prędkości dźwięku w warstwach lepiej sprawdzi się na środku.

Misimor, dzięki za odpowiedź. Dobrze wiem, że nikt za mnie wyboru nie dokona, ale po prostu pytam o porady i doświadczenia. Stąd moje pytanie np. o wielkość membrany. Co do zgrania suba z kolumnami to będę to mógl realizować zwrotnicą aktywną i dobrać sobie sposobem prób i błędów optymalną częstotliwość podziału. Jedna tylko uwaga: wiele ludzi odnosi się do tych 13cm przetworników jako do "głośniczków". Z jednej strony rozumiem ten pejoratywny stosunek ludzi, któzy mają u siebie 18cm, czy więcej; z drugiej zaś 99% zapomina, że 13cm zaaplikane do konstrukcji quarterwave wymaga odrobiny szacunku ;) i może nawet rewizji poglądów. Dość powiedzieć, że zejście jest naprawdę dobre, nie jest to pierdziawka, natomiast owszem - basu wiele nie ma, ale jego jakość jest dobra.

Co do Qtc=0.7 to z tego co czytałem sprawa jest dyskusyjna, bo w niektorych przypadkach/aplikacjch przewagę może mieć Qtc bliższe 0.5 (niższe zejście).

Z tego co czytam wszyscy chwalą sobie Daytona rss390hff i na razie (z braku wiedzy na temat sensownych alternatyw) będę opierał się chyba na tym przetworniku. Pytanie, czy warto szukać innych głośników z serii Perlessa XXLS lub innych producentów?

Odnośnie Daytona, to chciałem wykorzystać 15calowy przetwornik, ale

a) nie wiem czy to nie przesada do 16m2 (choć może w OZ będzie w sam raz?)

b) z informacji w bazie Win ISD wynika, że Fs dla 12calowego jest 25Hz, podczas gdy dla 15calowego = 30Hz (w obudowie zamkniętej) - czy ktoś może to potwierdzić?

Odnośnie budowy skrzyni to mam świadomość koniczeności jej pancernej budowy. Zamierzam zastosować zarówno 2 warstwy jak i wzmocnienia wewnętrzne i żebrowanie ścian listwami. Mam narzędzia, więc będę sie bawił. Jedyna kwestia do wyjaśnienia to wykończenie - nie kłądłem nigdy forniru, stąd myślałem o zastosowaniu pelnej plyty z drewna i jej olejowaniu/bejcowaniu + lakierowaniu. Pytanie, czy to ma sens i czy efekt będzie fajny, czy też lakierowany fornir będzie lepszy? Czy ktoś ma praktyczne doświadczenia w tej kwestii (fornir vs. pelna płyta)?

Czy fornir dostanę gdzieś w supermarketach budowlanych? Potrzebuję czegoś w kolorze czerwonym/bordo - jakieś sugestie?

**max-bit** · 20 Listopada 2011

Pytanie bo pytasz o fornir czy miałeś do czynienia z stolarką ?

**misiomor** · 20 Listopada 2011

Dayton - czy to 12" czy 15" (RSS3xxHF-4) ma na tyle wysokie Qts, że trudno będzie zejść w OZ poniżej 0.707 z Qtc. Za duża buda, dominacja zawieszeń w łącznej podatności - zwłaszcza w przypadku mniejszego, 12" którego pewnie optymalizowali pod wytrzymałość na przester w obudowie BR/MB.

**romekjagoda** · 20 Listopada 2011

Pytanie bo pytasz o fornir czy miałeś do czynienia z stolarką ?

Tak, miałem do czynienia ze stolarką. Po prostu nigdy nie fornirowałem i tyle (robiłęm natomiast inne rzeczy). Ekspertem w stolarce nie jestem, bo jestem samoukiem; nawet jeśli coś sobie tam jako początkujący grzebię, to mam chęci i wykonania obudowy w żadnym wypadku się nie boję. Co do fornirowania to mogę też poprosić kolegę, który się na tym zna, by mi pokazał. Wiem, że nie jest to rocket science, także moje pytania o alternatywy fornirowania wynikają tylko z tego, że czasami warto rozważyć prostsze opcje (stąd zastanawiam się nad olejowaniem, czy np. sklejką) - chodzi mi o stosunek pracy do efektu.

Wciąż pozostają pytania o:

a) alternatywy dla Dayton'a

b) 12cali vs. 15cali

c) jaki wzmak do suba (przy zalożeniu, że mam zwrotnicę aktywną, więc nie jest mi potrzebny caly panel, a sam wzmak wystarczy)

vik · 21 Listopada 2011

romekjagoda,

Ile wynosi Twoj fundusz budowlany? To jest podstawa. Jesli chcesz obudowe zamknieta to polecam uklad z servo kontrolujacym ruch membrany. Z dobrym glosnikiem 15" spokojnie do 20Hz mozesz zejsc. Mozesz kupic kit jak ds1510 z 600peq ampem (600W) za okolo $750 plus przesylka z Rythmik Audio albo wybrac glosniki z podwojna cewka (2x4ohm). Druga cewka sluzy jako sensor. Mozesz z jednocewkowym glosnikiem uzyc opornika jako sensora i korygowal bedziesz natezenie pradu albo uzyc sensora drgan Analog Devices.

Roznica jakosciowa dzwieku miedzy ukladem z servo a bez jest wyrazna na glosnikach o przystepnych cenach i podobnych parametrach i pozwala na relatywnie male obudowy. Oczywiscie bez servo duze glosniki (18"plus) z poteznymi motorami tez zagraja ladnie ale roznica w kosztach jest znaczna.

pozdrawiam,

**misiomor** · 22 Listopada 2011

Wciąż pozostają pytania o:

a) alternatywy dla Dayton'a

b) 12cali vs. 15cali

c) jaki wzmak do suba (przy zalożeniu, że mam zwrotnicę aktywną, więc nie jest mi potrzebny caly panel, a sam wzmak wystarczy)

Po pierwsze, to należałoby się zastanowić również nad sposobem połączenia sub - sat. Optymalny wybór głośnika może zależeć od przyjętej koncepcji tutaj. A ja widzę co najmniej 3 możliwości:

- brak filtracji highpass kolumn, decydujemy się na ryzyko przesterów poniżej strojenia, suba dokładamy na zasadzie 0.5-way. W takim przypadku wypadałoby zadbać o jako-taką zgodność fazową systemów basowych suba i kolumn, a filtr lowpass suba powinien być 1st order, ustawiony nisko. Chyba że kolumny mają niski podział, wtedy w subie można jeszcze dodać filtr podobny do lowpassa wooferów w kolumnach.

- przestrojenie kolumn na OZ i podział z subem akustycznie 2nd order. Filtr highpass kolumn musiałby być 1st order, za to lowpass suba 2nd plus ew. kompensacja jego baffle step.

- kolumny pracujące ze swoim rezonatorem, podział akustycznie 4th order. Sub musiałby mieć lowpass 4th plus ew. BSC natomiast w przypadku kolumn filtr highpass trzeba z głową dobrać, kiedyś coś takiego poglądowo zasymulowałem i 2nd Butterworth zadziałał, resztę fazy "dokręcił" system BR kolumn.

Pierwszego sposobu nie polecam, jest modulacja średnicy basem w kolumnach, duża wrażliwość na zróżnicowanie odległości suba i kolumn (skoro zakres wspólnej pracy jest szeroki). Do tego łagodna filtracja suba może dać problemy gdyby np. miał break-up albo inne zniekształcenia charakterystyki. No i filtrowany pierwszym rzędem nawet przy 50Hz będzie ciągle coś tam dokładał nawet przy 200Hz, istotnych już przecież dla lokalizacji stereo.

W przypadku drugiej koncepcji radziłbym dwa suby przy kolumnach - podział będzie musiał być 120Hz albo i wyżej ze względu na wytrzymałość wychyleniową małych 13cm midwooferów. Plus jeszcze powyższe zastrzeżenia co do łagodnej filtracji (co prawda wyższy rząd, ale też i podział wyżej).

Trzeci rodzaj podziału pozwoli zejść z podziałem może nawet do 70Hz bez przesteru kolumn, z racji tego że głośnikom będzie pomagał rezonator obudowy. Do tego ostra filtracja suba nie pozwoli mu na zaburzenie stereo inaczej niż tylko zniekształceniami nieliniowymi, no i wytnie wszelkie problemy z break-up - to jest IMO koncepcja pod jeden duży woofer w rodzaju RSS390HF-4.

antrofilus · 22 Listopada 2011

Antofilus - do jakich wartości schodzi Twój sub? Czy móglbyś podać z jakiego wzmaka konkretnie korzystasz?

Niestety nie jestem w stanie dokładnie określić jak nisko schodzi ten sub gdyż nie posiadam mikrofonu pomiarowego, przy testach "na ucho" prowadzonych głównie na muzyce jazzowej, klasycznej(organowej) oraz rocku nie stwierdziłem żeby brakowało czegokolwiek. Jedyny problem jaki napotkałem to lekkie podbicie okolic 100Hz co rozwiązałem zatykając wyloty bas refleksu w monitorach. Co do sekcji wzmacniacza to nie wiem za wiele również niestety gdyż robił mi go znajomy elektronik, wiem tylko że jest zbudowany w oparciu o kości Toshiby 2SC5200 i posiada toroidalny transformator 600VA, odcięcie jest przy 70Hz.