PONOWNIE "Wzmacniacz 40W o małych zniekszt. TIM"

[Wlodek74]

Witajcie,

Rozpoczynam podróż sentymentalną i proszę Forumowiczów o pomoc 🙂 Wątek dotyczy wzmacniacza znanego jako "Klapczyńska: 🙂 Schemat załączam dla ustalenia uwagi (pochodzi ze strony P. A. Kaminskiego). Pierwszy raz zrobiłem ten wzmacniacz 32 lata temu (i potem w znacznej liczbie sztuk na przestrzeni 2-3 lat) 🙂  Wiem jak go zrobić i odpalić więc o to nie pytam.

A teraz naszła mnie ochota żeby zrobić go ponownie. Trochę nostalgia a trochę ciekawość "jak to zagra". 32 lata temu wydawał mi się magiczny, świetny - jestem ciekaw czy wytrzyma porównanie z obecnymi dobrymi wzmacniaczami.

Pomińmy więc proszę wątki typu "a po co starego trupa robisz" lub "toż to staroć na zasłużoną emeryturę" itp, itd. Nazwijmy to Eksperyment Nostalgiczny 🙂 

ZAŁOŻENIA KONSTRUKCYJNE - nie modzić, nie grzebać. Jedyne co - ZROBIĆ Z NAJEPSZYCH/NAJBARDZIEJ OPTYMALNYCH dostępnych obecnie komponentów.

Wychodząc z punktu NAJBARDZIEJ OPTYMALNYCH ELEMENTÓW: wydaje mi się że drivery BD139 i BD140 to nie jest cud świata 🙂 Poszperałem i wydaje mi się że 2SA1358 / 2SC3421 będą tu dużo lepsze.

Czy fachowcy od DIY audio mogą tę tezę potwierdzić lub zaprzeczyć? I jeżeli nie 2SA1358/2SC3421 to co polecacie?

Z góry dziękuje!! 

PS - czy jest na tym forum Pan Andrzej Kamiński vel Kamyk, prowadzący stronę www.amplifiers.com.pl ?

 

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą ) Edytowane 27 Grudnia 2021 przez Wlodek74

[Krzych 2]

1 godzinę temu, Wlodek74 napisał:

32 lata temu wydawał mi się magiczny, świetny - jestem ciekaw czy wytrzyma porównanie z obecnymi dobrymi wzmacniaczami.

Wytrzyma. U znajomego dopiero Gryphon zagrał wyraźnie lepiej. Sam nie słyszałem opieram się na relacji. W styczniu posłucham na żywo. 

Natomiast miałem porównanie z ICEpowerem. Dół i jego kontrola lepsza w klasie D. Natomiast średnica, zaangażowanie, nasycenie to po stronie tytułowego. ICE jest równy do bólu przezroczysty niektórzy mogli by to odbierać jako granie beznamiętne. Tytułowy Amp na pewno bezpłciowy nie jest.

[sybic]

3 godziny temu, Wlodek74 napisał:

wydaje mi się że drivery BD139 i BD140 to nie jest cud świata 🙂 Poszperałem i wydaje mi się że 2SA1358 / 2SC3421 będą tu dużo lepsze.

 

BD139 i BD140 mają doskonałe parametry i wciąż są produkowane.

W czym 2SA1358 / 2SC3421 będą lepsze?

Ale do rzeczy. Ja w latach 80-tych złożyłem ten wzmak, właściwie zaraz po opublikowaniu go w Re i chodzi do dziś. Małej korekty zasilacza należało tylko dokonać. Jest całkiem niezły i warto go mieć. 

Ja ze staroci to mam jeszcze "Wzmacniacz pozbawiony zniekształceń TIM" z książki Feszczuka, który jak wiemy jest EC25 i też go sobie chwalę za brzmienie.

Edytowane 27 Grudnia 2021 przez sybic

[terminus]

Po co udziwniać? W czym BD139 i BD140 są słabe? Nawet z CEMI miały ft min. = 200 MHz.

[zjj_wwa]

Zamiast tych BD911 / BD912 zastanawiałbym się nad jakimiś MJL3281A (NPN) oraz MJL1302A (PNP). 

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )   
Lub cokolwiek z kategorii "non-beta-droop". 
Z tego co się trochę bawiliśmy z dzieciakami na pracowni tymi tranzystorami BD9xx (w kontekście prostych liniowych regulowanych zasilaczy stabilizowanych), to nie mogę się oprzeć wrażeniu, że w warunkach poboru dużego prądu kolektora tranzystory te cierpią na zauważalny Beta-Droop, czyli załamywanie się wartości współczynnika wzmocnienia prądowego Beta. Mocny jej spadek w funkcji rosnącego prądu kolektora. Takie zachowanie, jeśli zastosowane jako tranzystory mocy we wzmacniaczu, może z kolei mieć niekorzystny wpływ na zniekształcenia typu TIM w warunkach dużego obciążenia, np. przy większym prądzie podkładu, a jednocześnie głośniejszym słuchaniu muzyki. 

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

[kram]

W którym wydaniu Feszczuka jest zamieszczony schemat "Wzmacniacza pozbawionego zniekształceń TIM"?

[zjj_wwa]

Patrząc na T11, T12, T15 i T16 - odnoszę wrażenie, że opisaną wyżej przypadłość konstruktor starał się już z nawiązką skompensować w konstrukcji stopnia sterującego tranzystorami mocy, więc być może nie jest to aż tak znowu istotne.  Ale jeśli istnieją współczesne tranzystory typu non-beta-droop i są one cenowo raczej w zasięgu, to może warto z czystej ciekawości spróbować.  

Edytowane 27 Grudnia 2021 przez zjj_wwa

[sybic]

6 minut temu, kram napisał:

W którym wydaniu Feszczuka jest zamieszczony schemat "Wzmacniacza pozbawionego zniekształceń TIM"?

W pierwszym wydaniu, tym żółtym. W drugiem już go nie było.

Wiecej info : 

 

 

[kram]

Mam 1 i 3 i tam ich nie ma🙁 Żółte to było drugie wydanie. Dzięki za link 

Edytowane 27 Grudnia 2021 przez kram

[Wlodek74]

Godzinę temu, terminus napisał:

Po co udziwniać? W czym BD139 i BD140 są słabe? Nawet z CEMI miały ft min. = 200 MHz.

Czyli co, nie cudować,  zrobić jak dawniej na BD139/140???

[sybic]

1 minutę temu, Wlodek74 napisał:

Czyli co, nie cudować,  zrobić jak dawniej na BD139/140???

tak

[Wlodek74]

Panowie takie nietypowe pytanie  - jak 30 lat temu robiłem te wzmaki to dostawałem sparowane tranzystory od kolegi i nigdy się parowaniem nie interesowalem. Teraz muszę kupić worek i sparować samemu. Pomiar he to oczywiście nie problem. PYTANIE - jaka jest granica szaleństwa🙂 wiadomo ze idealnie by było gdyby para miała 1:1 wartości. Ale coś czuję ze to nierealne. Ile różnicy zapewnia wysokie osiągi? 5%, 10%? Jaka jest racjonalna wartość żeby nie kupować 1000 szt I nie spędzać nad parowaniem 1000 godzin 😀

Edytowane 27 Grudnia 2021 przez Wlodek74

[sybic]

Ja zwykle kupuje po 20 szt i styka 

ostatnio te kupowałem i było prawie 1:1

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

[Wlodek74]

1 minutę temu, sybic napisał:

Ja zwykle kupuje po 20 szt i styka 

ostatnio te kupowałem i było prawie 1:1

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

@sybic a różnicowe I lustra? Dawniej robilem na bc550/ 560 I było super. Teraz na kilku forach widziałem ze wielu radzi zrobić całość na bc546/ 556. Co myślisz?

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

Ukryta Zawartość

Zaloguj się, aby zobaczyć treść.

Zaloguj się, aby zobaczyć treść (możliwe logowanie za pomocą )

[sybic]

ja bym bc550/ 560 zrobił

[Wlodek74]

2 godziny temu, sybic napisał:

ja bym bc550/ 560 zrobił

OK. Dzięki za radę. Powiedz jaką dokładność parowania stosujesz? W sensie do ilu procent?

[terminus]

Trochę niefortunne pytanie. Parować trzeba jak najdokładniej, najlepiej z tolerancją 0%. Można 1, 5, 10 i 15 %, zależy od chęci, funduszy, czasu, itd, itp.

Edytowane 27 Grudnia 2021 przez terminus

[Wlodek74]

31 minut temu, terminus napisał:

Trochę niefortunne pytanie. Parować trzeba jak najdokładniej, najlepiej z tolerancją 0%. Można 1, 5, 10 i 15 %, zależy od chęci, funduszy, czasu, itd, itp.

Ale zauważ że pytanie nie jest jak dokładnie - no to przecież wiadomo że 0% najlepiej🙂 Pytanie brzmiało gdzie jest granica obłędu - czyli ile można zaakceptować (bez kupowania wagonu tranzystorów) i będzie nadal OK 🙂

[Wlodek74]

8 godzin temu, sybic napisał:

W pierwszym wydaniu, tym żółtym. W drugiem już go nie było.

Wiecej info : 

 

 

@sybic Właśnie przeczytałem Twój wpis z innego wątku nt EC25 wg projektu Prof M.Otala. Zainteresował mnie bardzo wątek zasilacza impulsowego, którego użyłeś. Czy uważasz, że do zasilenia Klapczyńskiej taki pomysł się sprawdzi? W miejscu rezystorów 47ohm w gałęziach +/- można by to rozdzielić i zrobić stopnie wejściowe na stabilizowanym liniowym a stopnie mocy puścić z impulsówki. Co myślisz?

[sybic]

Ja bym spokojnie zastosował impulsówkę, do całości. 

[Krzych 2]

14 godzin temu, Wlodek74 napisał:

Panowie takie nietypowe pytanie  - jak 30 lat temu robiłem te wzmaki to dostawałem sparowane tranzystory od kolegi i nigdy się parowaniem nie interesowalem. Teraz muszę kupić worek i sparować samemu. Pomiar he to oczywiście nie problem. PYTANIE - jaka jest granica szaleństwa🙂 wiadomo ze idealnie by było gdyby para miała 1:1 wartości. Ale coś czuję ze to nierealne. Ile różnicy zapewnia wysokie osiągi? 5%, 10%? Jaka jest racjonalna wartość żeby nie kupować 1000 szt I nie spędzać nad parowaniem 1000 godzin 😀

Parować w warunkach panujących w docelowym układzie- prąd /napięcie. Przy zakupie tranzystorów komplementarnych z tej samej serii nie powinno być kłopotu z dobraniem par z dokładnością 5%.

Warunek ,- oryginalność.

BD911,912.BD139/140. Bezwartościowego chłamu z tym oznaczeniem najwięcej. 

 

Edytowane 28 Grudnia 2021 przez Krzych 2

[bodo_z]

Do PCB które zamieściłem pierwotnym wątku zamieściłem schemat. Pozdrawiam.

[terminus]

W dniu 28.12.2021 o 09:54, Krzych 2 napisał:

Bezwartościowego chłamu z tym oznaczeniem najwięcej.

Wystrzegać się bezwarunkowo ST. Najwięcej podróbek. Również stabilizatory ST omijać.

Edytowane 29 Grudnia 2021 przez terminus

[namor]

3 godziny temu, bodo_z napisał:

Do PCB które zamieściłem pierwotnym wątku zamieściłem schemat. Pozdrawiam.

szkoda, ze to wciąż "przeróbki" Pani Klapczyńskiej, a nie oryginalny schemat, jakoś nikt nie ma odwagi zmierzyć się z wejściem odwracającym, no tak, mała impedancja wejściowa, no i jakoś tak inaczej wygląda schemat niż w 99,9% innych wzmacniaczy 😉

[przemak]

19 minut temu, namor napisał:

szkoda, ze to wciąż "przeróbki" Pani Klapczyńskiej, a nie oryginalny schemat, jakoś nikt nie ma odwagi zmierzyć się z wejściem odwracającym, no tak, mała impedancja wejściowa, no i jakoś tak inaczej wygląda schemat niż w 99,9% innych wzmacniaczy 😉

Wzmacniacz w konfiguracji odwracającej ma sporo zalet... Impedancja wejściowa to dzisiaj żaden problem przecież. 

[re82]

Koledzy, bardzo proszę o odpowiedź - z jakiej grupy hFE najlepiej stosować tranzystory A, B czy C?

[Grzegorz7]

C

[re82]

Dziękuję Grzegorz za odpowiedź! Czy jest jakieś uzasadnienie takiego wyboru, poza tym, że wówczas działamy na największe możliwie wzmocnienie?

[Grzegorz7]

W przybliżeniu nie ma korelacji miedzy wzrostem innych parametrów, tych szkodliwych (np. prądy zerowe), tranzystora a jego wzmocnieniem stałoprądowym. Większe wzmocnienie nie pociąga za sobą żadnych szkodliwych efektów.

A co w zamian?

W każdym z układów dąży się do tego aby prąd bazy był jak najmniejszy. Ułatwia to budowę wszystkiego; stopnie polaryzacji... zmniejsza liczbę stopni buforujących albo pozwala im pracować w bardziej komfortowych warunkach...

Ważne w tym wszystkim jest jednak zachowanie symetrii w układach różnicowych czy komplementarnych. Oprócz samego współczynnika wzmocnienia prądowego (betta, h21E,... - to nieco odmienne parametry)mierzonego dla ustalonego prądu bazy warto dobrać tranzystory na podobny przebieg wzmocnienia w funkcji prądu kolektora. 

Z tolerancją doboru nie ma co przesadzać. Kilkanaście procentów wystarczy (150 a 180 to praktycznie żadna różnica). Oczywiście im dokładniej tym lepiej ale bywa, że bardziej wrażliwe na takie dopasowania są inne parametry, choćby UBE. Tu 1% to tylko np. 5mV a może to zdecydowanie zepsuć symetrię...

Edytowane 31 Sierpnia 2022 przez Grzegorz7

[re82]

Dzięki za szczegółowe informacje :)